Anekantajaypataka Swopagnya Tika

SR No.: 002732
Original Sutra Author: Haribhadrasuri
Publisher: ZZZ Unknown
Total Pages: 288
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & Philosophy
File Size: 13 MB

Page 213

खोपज्ञटीकासहिता।
२२१ न च अत्र कश्चिद्दोषः, अपि तु शुक्तिकादौ अपि कचिद् रजतादिनिश्चयस्य न्यायत एव आपल्या गुणः, तस्य हि अवग्रहोत्तरकालमीहाप्रवृत्तस्य तथाविधसमानधर्मोपलब्धुरेक अस
क्षयोपशमभावतो भावात् , अन्यथा उक्तवत् तदयोगादिति ॥ - अधुना वैशेषिकमतमुररीकृत्य आह- न च एतेभ्य इत्यादि । न च एतेभ्यः सन्मृद्पाऽऽकारेभ्यः, अन्य एव घटः एकान्तेन । कुत इत्याह- अग्रहणप्रसङ्गाद् घटस्य, प्रसङ्गश्च अरूपाद्यात्मकत्वात् , एतच्च सन्सृद्पाकारेभ्योऽन्यत्वाऽभ्युपगमेन, उपन्यासश्च एवम्-चक्षुमहणाऽऽनुगुण्येन । तत्तद्वृत्तौ अपि इत्यादि । तेषां सन्मृद्पाऽऽ. काराणां तस्मिन् घटे वृत्तौ अपि सामान्यद्रव्यगुणानां यथासंभवं तद्वत्यऽभ्युपगमेन द्रव्यवृत्तौ कारणद्रव्येषु स एव वर्तते इति कृत्वा । किमित्याह- तत्तद्रूपताऽनापत्तेः तस्य घटस्य तद्रूपताऽनापत्तेः सन्मृद्पाऽऽकाररूपताऽनुपपत्तेः । इत्थमपि इत्यादि। इत्थमपि एवमपि तत्तद्रूपताऽनापत्तौ अपि, तद्ग्रहणे घटग्रहणे अभ्युपगम्यमाने । किमित्याह-इन्द्रियाणां स्वधर्माऽतिक्रमः स्वमर्यादापरित्यागः, कथमतिक्रमः इति चेत् ? । एतदाशङ्कयाह- चक्षुरादेः आदिशब्दात् त्वगिन्द्रियग्रहः, अरूपादिग्रहणाद् घटादिग्रहणाद् इत्यर्थः, एवमपि को दोष इति चेत् ?, द्विविधं हि द्रव्यम्- दार्शनं स्पार्शनं च, रूपादि. प्रतीतेः तद्गामित्वेन तदवसानत्वाद् इत्यभिप्रायः । एतदाशङ्कयाह-' ननु रसादिग्रहणाऽऽपत्तिः रसादेरपि घटवद् अरूपादित्वात , सावेन्द्रियं च एवं द्रव्यं प्राप्नोति, रसादिप्रतीतेरपि तद्गामित्वेन तदवसानत्वाद् इति भावनीयम् । प्रतीतिबाधिता इयं रसादिग्रहणाऽऽपत्तिः इति चेत् । एतदाशङ्कयाह- तदतिरिक्ततद्ग्रहे प्रक्रमाद् रूपादिव्यतिरिक्तघटग्रह का प्रतीतिः ?, ननु किमनया ?, न तेभ्यो रूपाविभ्यः एकत्वबुद्धिः, अनेकत्वाद् अमीषामिति चेत् । एतदाशङ्कयाऽऽहतिः किमिति वाच्यम् ?, किमपि, अत्राऽस्ति च इयमेकत्वबुद्धिरिति तत् । एतदाशङ्कथाह- न खलु अस्यामेकत्वबुद्धौ विगानम् , यः