Anekantajaypataka Swopagnya Tika

SR No.: 002732
Original Sutra Author: Haribhadrasuri
Publisher: ZZZ Unknown
Total Pages: 288
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & Philosophy
File Size: 13 MB

Page 202

२१०
अनेकान्तजयपताकामोहव्यावृत्त्यर्थमपि अस्य प्रवृत्तिरयुक्ता इत्याह- तथाग्रहे एकत्वेन प्रहे मोहाऽभावात् , भावे वा तथाग्रहेऽपि मोहस्य । किमित्याहनिवृत्त्यनुपपत्तेः अनुपपत्तिश्च उपायाऽभावात् , तत्स्वरूपग्रहेऽपि तन्मो हस्य निवृत्तौ क उपाय इति ?, अनेन अनन्तरोदितेन, शिंशपादिप्रतिपत्तौ सत्यां वृश्नाऽप्रतिपत्तिः प्रत्युक्ता । कुत इत्याह- तुल्ययोगक्षेमत्वात शिंशपात्वस्य एव वृक्षत्वाद् इत्यर्थः । अन्यथेत्यादि । अन्यथा एवमनभ्युपगमे, कथंचित् तद्भेदापत्तेः शिंशपात्व-वृक्षत्वयोर्भेदापत्तेः/ व्यावृत्तिभेदोऽभ्युपगम्यत एव शिंशपात्व-वृक्षत्वयोः शास्त्राऽधि. कृताऽनित्यत्व-कृतकत्वयोर्वा इति चेत् । एतदाशङ्कयाह- न तर्हि तदेकखभावता शिंशपादेः एकस्वभावता, स व्यावृत्तिभेदः, अपारमार्थिक इति चेत् । एतदाशङ्कयाह- किमर्थमस्य अपारमार्थिकस्य उपन्यासः ?, व्यवहारार्थमिति चेत् । एतदाशङ्कयाह- कीडशोऽन सता व्यवहारः ?, परमार्थतो भ्रान्त इति चेद् व्यवहारः । एतदाशङ्कयाह- न तत्त्वतः परमार्थेन, साध्य-साधनभावो भ्रान्तव्यवहार विषयत्वादिति । एतेन इत्यादि । एतेन अनन्तरोदितेन, “सर्व एवं अयमनुमानाऽनुमेयव्यवहारो बुद्धयारूढेन धर्म-धर्मिन्यायेन" इत्येत दपि भवता उक्तं प्रत्युक्तम् । कुत इत्याह- अस्य तावद् बुद्धयाऽऽ रूढस्य धर्म-धर्मिभावस्य, अर्थाऽप्रतिबद्धत्वाद् वस्त्वऽप्रतिबद्धत्वात्। अप्रतिबद्धत्वं च तस्य अर्थस्य, एकत्त्वेन एकस्वभावत्वेन हेतु अतथाभूतत्वात् धर्म-धर्मितया अभूतत्वात् । यदि नामैवं ततः किमि त्याह- नीलात् सकाशात् , नील-पीतबुद्ध्याऽऽकारतुल्यत्वा बुद्ध्याऽऽरूढधर्म-धर्मिभावस्य ततोऽभावादित्यर्थः, ततश्च परप्रति पादनोपायत्वाऽनुपपत्तेः तदसद्रूपतया नाऽसत उपायत्वम् । इत्याह- अतिप्रसङ्गात् असत उपायत्वे सर्वसिद्धयापत्त्या अतिप्रसङ्गा इत्येवमुक्तनीतेः असिद्धेर्न स्वभावहेतोः सकाशात , तदवगति प्रक्रमात् प्रत्यक्षनिर्विकल्पकत्वाऽवगतिः ॥
एवं न कार्यहेतोरपि, तनिर्विकल्पकत्वकार्यत्वेन कस्यचि