Anekantajaypataka Swopagnya Tika

SR No.: 002732
Original Sutra Author: Haribhadrasuri
Publisher: ZZZ Unknown
Total Pages: 288
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & Philosophy
File Size: 13 MB

Page 190

१९८
अनेकान्तजयपताका
विशेषेण भावात् एकान्तैकत्वात् , अन्यथा तदनुपपत्तेः ॥
तथा च आह- न हि प्रत्यक्ष भागशो भागेन उत्पद्यते। कुत इत्याहतस्य निरंशत्वात् सुलक्षणमेतद् इति निरंशम् , सत्यं नोत्पद्यते भा: गशः प्रत्यक्षम् ,इति अस्मात् ,अनुमानविकल्पपरामर्शाऽऽलम्बनम् , अपि तत्र वस्तुनि, गृहीतमेव प्रक्रमाद् प्रत्यक्षेण केवलं गृहीतेऽपि सति, येषु आर कारेषु अनित्यत्वादिषु, न तदनन्तरमेव न दर्शनाऽनन्तरमेव निश्चयोत्पन त्तिः, भूयसा बाहुल्येन, व्याप्तिदर्शनात् तु अविनाभावदर्शनेन पुनर्भवति, तद्विषय एव अनित्यत्वादिविषय एव, अनधिगतार्थाऽधिगन्तृत्वात् कारणात्, प्रमाणमनुमानविकल्पो नेतरो रूपादिविकल्प इति । एतदाशकथा यत् किश्चिदेतत् अनन्तरोदितमसारमित्यर्थः । कुत इत्याह-अनालोचिताभिधानत्वात् कारणात् , अनालोचिताऽभिधानत्वं च ग्राह्ये वस्तुनि आकाराऽभावात् , अभावश्च सर्वथा एकान्तेन, एकस्वभावत्वाऽभ्यु पगमाद् वस्तुन इति, परिकल्पितास्ते इति । एतदपोहाय आहपरिकल्पितानाम्- आकाराणाम् , असत्त्वात् तत्त्वेन, तत्सत्त्वे परि कल्पिताऽऽकारसत्वे, नियमतो नियमेन, अतिप्रसङ्गात् परिकल्पनया विरोध्याऽऽकारभावेन, तथा युक्तितो न्यायतः, व्याप्त्यऽसिद्धेः कार णात् , असिद्धिश्च तद्भावस्य व्याप्तिभावस्य, कश्चिद् भेदनिमित्त त्वात् व्याप्य-व्यापकयोरिति प्रक्रमः । किमित्येतदेवमित्याह- अन्यथा एवमनभ्युपगमे, व्याप्य-व्यापकयोः एकान्ताऽभेदादौ इत्यर्थः, तदयोह गात् ब्याप्तिभावाऽयोगात् । एतदेव भावयति- नहीत्यादिना । यस्माद्, अभेदवत एव एकान्तैकस्य एव इत्यर्थः, अनित्यत्वस्य वा त्मना अनित्यत्वेन एव व्याप्तिः, अनित्यत्वस्य अनित्यत्वेन व्याप्तिरिति व्यवहाराऽयोगाद्, न च भिन्नयोरेव एकान्तेन हिमवद्-विन्ध्ययोरिति भावनीयम् । तथा अनधिगतार्थाऽधिगन्तृत्वाऽभावाद् अनुमानविका ल्पस्य, अभावश्च वस्तुरूपस्य अध्यक्षत एव प्रत्यक्षेण एव इत्यर्थः अपि 'गमात् , ततश्च आत्मानमेव अधिगच्छति अनुमानविकल्प इति पराई भ्युपगमः । एनमेवाऽधिकृत्य आह- खाधिगमस्य च इतरत्राणी