Page Text
________________
खोपाटीकासहिता। गृहीतग्राही एव । कुत इत्याह- प्रत्यक्षप्रतिभासिनोऽर्थस्य रूपादेः, परामर्शात् कारणात्, स हि तमेव स्पृशति नाऽधिकं परिच्छिनत्ति, अतो न प्रमाणमिति । एतदाशङ्कयाह- नहीत्यादि । नहि अनुमानविकल्पोऽपि नैवम् , किं तर्हि एवमेव गृहीतग्राही एव, इत्यादि परिभाव्यतामेतत् । स्वभावहेतौ सुज्ञानमेव कृतकस्य एव अनित्यत्वात् , कार्यहेतौ अपि वह्निजन्यस्वभावो धूमः, तत्त्वेन प्रत्यक्षेण प्रतिभासते, अन्यथा तत्प्रतिभासाऽभाव इति भावनीयम् ।। · नहि प्रत्यक्षं भागश उत्पद्यते, निरंशत्वात् , सत्यं न उत्पद्यत इति । अनुमानविकल्पपरामर्शालम्बनमपि तत्र गृहीतमेव केवलं गृहीतेऽपि येष्वाकारेषु, न तु तदनन्तरमेव निश्चयोत्पत्तिर्भूयसा व्याप्तिदर्शनात् तु भवति, तद्विषय एव अनधिगतार्थाऽधिगन्तृत्वात् प्रमाणमनुमानविकल्पो नेतर इति यत्किश्चिदेतत् , अनालोचिताभिधानत्वात् । अनालोचिताभिधानत्वं च ग्राह्य आकाराऽभावात् सर्वथा एकस्वभावत्वाऽभ्युपगमात् परिकल्पितानामसत्वात् तत्त्वेन, तत्सत्त्वे नियमतोऽतिप्रसङ्गात् , तथा युक्तितो व्यात्यसिद्धेः अतद्भावस्य कथञ्चिद् भेदनिमित्तत्त्वात् , अन्यथा तदयोगात् । नहि अभेदवत एव अनित्यत्वस्य स्वात्मना व्याप्तिः, मच भिन्नयोरेव हिमवद्-विन्ध्ययोः तथाऽनधिगतार्थाऽधिगन्तवाभावात् , वस्तुरूपस्य अध्यक्षत एव अधिगमात्, स्वाधिगमस्य च इतरत्राऽपि भावात् , तदन्यस्य च इतरत्रापि अभावादिति । एवं प्रवर्तकत्वादि अपि अस्य समानमितरेण, तत्रापि पादिनिश्चयादेव प्रवृत्तेः ।व्यवहारे प्रमाणमेवाऽयमिति चेत् , क हि अप्रमाणमिति?, रूपादावेव इति चेत् , कुतोऽयं तत्राऽकारणो स, प्रागेव तदधिगमादिति चेत् , समानोऽयं त्वत्रीत्या अनित्यजादौ, तथापि न तद्वत् तदर्शनमिति चेत् , न तर्हि प्राक् तद्वत् रधिगमोऽन्यथा रूपादिनिश्चयवत् स्यात् तदाएवाऽयं निमित्ताशेषात् , तदधिगमस्यैव तत्वतस्तनिमित्तत्त्वात् बाधकानुपपत्तेः
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 002732 |
| Book Title | Anekantajaypataka Swopagnya Tika |
| Original Sutra Author | Haribhadrasuri |
| Author | |
| Publisher | ZZZ Unknown |
| Publication Year | |
| Total Pages | 288 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & Philosophy |
| File Size | 13 MB |