Anekantajaypataka Swopagnya Tika

SR No.: 002732
Original Sutra Author: Haribhadrasuri
Publisher: ZZZ Unknown
Total Pages: 288
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & Philosophy
File Size: 13 MB

Page 187

स्वोपाटीकासहिताः। ..
१९५ वचनादेः, वस्तुन एव सकाशात् तस्या नित्यादिनिश्चयोपलब्धेः पारम्पर्येण भावात् तदाश्रयत्वाद् वचनप्रवृत्तेः । यद्वा वचनमन्तरेणाऽपि स्वत एव कचिदेवभावात् , तथाहि- वस्तुनि अनित्यत्वविकल्पोऽपि. भवति, नित्यत्वविकल्पोऽपि भवतीति लौकिकमेतत् । एवं च सति तदन्यतराऽपरनिमित्तत्वे तयोः समारोप-निश्चययोरन्यतरस्य समारोपस्य, अपरनिमित्तत्वे अभ्युपगम्यमाने, तदितरत्र अपि निश्चये, तन्निमित्तत्वाऽनाश्वासात् अधिकृतवस्तुनिमित्तत्वाऽनाश्वासात्, इह तावद् अनित्यादिप्रतिपत्तिर्वस्तुनिमित्ता इति भवतो मतम्, इहाऽपि अनाश्वासः, तत्तुल्ययोगक्षेमाया नित्यादिनिश्चयोफा लब्धेः अतन्निमित्तत्वाऽभ्युपगमाद् इति भावः । अनाश्वासश्च- विशेपहेत्वभावाद् द्वयोरपि, नथा- तदर्शनाऽनन्तरभावित्वेन नित्यस्य सत्ता एव असंभविनी, क्रम-योगपद्याभ्यामर्थक्रियायोगाद् इति । विशेषहेतुनिराचिकीर्षया आह- अनित्यस्यापि निरन्वयक्षणस्थितिर्धामणः, अर्थक्रियाऽयोगाद् इत्येतद् निलोंठयिष्यामः पुरस्ताद्, अत एतद् अपि अयुक्तमिति स्थितम् ।। । किश्च, समारोपव्यवच्छेदभावाविशेषाद् अनुमानविकल्पवत् कथं रूपादिविकल्पो न प्रमाणम् ?, समुद्भूतसमारोपव्यवच्छेदेन अभावादिति चेत् । न, कचित् तथाऽपि भावदर्शनेन अविरोधात् , शुक्तिकाशकलादौ रजतादिसमारोपव्यवच्छेदेन तद्भावात् , न वन सोऽपि रूपादिविकल्पः तन्मात्रहेतुत्वात् , न च तत्त्वतएकस्यापि तदितरनाशनेन प्रवृत्तिः, नाशस्य निर्हेतुकत्वाऽभ्युपमात् तदभाव एव तद्भावोपपत्तेः । लिङ्ग-लिङ्गिसम्बन्धस्मरपादिना प्रवृत्तेरिति चेत् , कोऽयं गुणे भवतो दोषाभिनिवेशः, स्तुसमारोपाभावेऽस्य उपयोगाद् , न च नाऽसौ रूपादिविकअस्यापि तदभावे तत्प्रवृत्त्यनुपपत्तेः इति नानयोर्विशेषः । स बल गृहीतग्राही एव, प्रत्यक्षप्रतिभासिनोऽर्थस्य परामर्शात् , नहि नुमानविकल्पोऽपि नैवमिति परिभाव्यतामेतत् ॥ . .