________________
स्वोपज्ञटीकासहिता ।
१९३
सोनुमेय इति सन्न्यायप्राप्तिः, अन्यथाऽसमञ्जसत्वात् । न चैवं सविकल्पक प्रत्यक्षवादिनोऽपि अनेकस्वभावत्वाद् वस्तुनः क्षयोपशमवैचित्र्येण तथानिश्चयप्रवृत्तौ कश्चिद दोषः, निरुपचरिततनिबन्धनभावात् । दृश्यते च कथञ्चिद् एकत्र एव एकानेकममात्रपेक्षः शब्द - लिङ्गाऽध्यक्षैः प्रतीतिभेदः, तथाहि अत्र निकुञ्जे वह्निरस्तीति शब्दतस्तथाविधदेशमात्रावच्छिन्नमग्निसामान्यं प्रतीयते, धूमदर्शनात् तु विशिष्टदेशावच्छिन्नस्तद्विशेषः, अध्यक्षतंस्तु विशिष्टतरो ज्वालादिरित्याssगोपालाङ्गनाप्रसिद्धत्वाद् अत्याज्य एष इति । एवं च सन्न्यायसिद्धे प्रमाणानां वस्तुविषयत्वे यदुक्तं पुरस्तात् " नहि अन्य एव अन्योपकारको नाम" इत्यादि, तदयुक्तमेव । परमार्थतो निर्विषयत्वात् । न च वस्तु अपि तदेकमनेकधर्मोपकारकशक्तिमद् इष्यते जैनैः, एकाऽनेकस्वभावत्वाऽभ्युपगमात् पृथग्भूतधर्म्यसिद्धेः । इति कृतमत्र प्रसङ्गेन ॥
• एवं च यत्रांशे वस्तुज्ञानसंबन्धिनि नीलादौ, स्वत एव निश्चयः समारोप व्यवच्छेदमन्तरेण, स प्रत्यक्षोंऽशः, यत्र तु न अनित्यत्वादौ, सोनुमेय इति सन्न्यायप्राप्तिः । कुत इत्याह- अन्यथाऽसमञ्जसत्वात् इत्येतच्च निदर्शितमसकृत् । यदि नामैवं ततः किमित्याह - न चैवं सिविकल्पक प्रत्यक्षवादिनोऽपि वादिनः, अनेकस्वभावत्वाद् वस्तुनः, जियोपशमवैचित्र्येण हेतुना, तथानिश्चयप्रवृत्तौ अनन्तरोदितक्रमेण कश्चिद् दोषः, कथं न दोष: ? । इत्याह- निरुपचरिततन्निबन्धनमावाद वास्तव प्रवृत्तिनिबन्धनभावादित्यर्थः । अमुमेवाऽर्थमुपदर्शयतिहयते चेत्यादिना । दृश्यते च कथञ्चिद् एकत्रैव वस्तुनि, ओकाकप्रमात्रपेक्षः शब्द-लिङ्गाऽ-ध्यक्षैः आगमा- ऽनुमान- प्रत्यक्षैः प्रतीतिविः, तथाहि - ' अत्र निकुञ्ज वह्निरस्ति ' इति शब्दतः शब्दात्, याविधदेशमात्राऽवछिन्नं सद् अग्निसामान्यं प्रतीयते, धूमदजात् तु विशिष्टदेशावच्छिन्नस्तद्विशेषः अभिविशेष: पूर्वसामाअपक्षया, अध्यक्षतस्तु प्रत्यक्षेण पुनः, विशिष्टतरो ज्वालादिः प्रती
२५
Jain Education International
+
1
S
.
For Private & Personal Use Only
+
6
www.jainelibrary.org