Anekantajaypataka Swopagnya Tika

SR No.: 002732
Original Sutra Author: Haribhadrasuri
Publisher: ZZZ Unknown
Total Pages: 288
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & Philosophy
File Size: 13 MB

Page 173

स्वोपज्ञटीकासहिता।
१८१ तस्यैव त्रैलोक्यव्यावृत्त्येकस्वभावत्वादिति । कथं च निश्चयस्य विकल्पात्मकत्वात् तत्त्वतो निर्विषयत्वात् तद्विषयता युक्ता ?, येनोच्यते “यत्रांशे पाश्चात्यं निश्चयं जनयितुं शक्नोति" इति । स ततो भवतीति तन्निश्चय इति चेत् । न, अतिप्रसङ्गात् नीलादि पश्यतः कचिद् भिन्नजातीयविकल्पाभ्युपगमात् तस्य च ततो भावात् , अन्यथा अहेतुकत्वापत्तेः। संवादको निश्चय इति चेत् । न, अप्राप्यदेशगतजलादिनिश्चयेन व्यभिचारात् । न च संवादनशक्तिरेव संवादनमित्यदुष्टम् , शक्तेरप्रत्यक्षत्वात् कार्यमन्तरेण तद्भावानवगतः, न च ततोऽनन्या शक्तिरिति तदवगतावेव तदवगतिः, तदाभासतोऽप्रवृत्तिप्रसङ्गात् तच्छक्त्यवगमापत्तेः, न च तदाभासत्वतो न तच्छत्यवगमः, तेनाऽपि आत्मवेदनात् तस्याश्च तदनन्यत्वात् , न च सम्यग् निश्चयशक्तरेवाऽवगतिरिति युक्तम्, तत्त्वतो वचनमात्रत्वात् तथाप्रतीत्यभावाद् इति । एवं च तत्रैव प्रामाण्यमात्मसात्कुरुत इति वचनमात्रम् ।।
यञ्चोक्तं पूर्वपक्ष ग्रन्थे एव- 'तच्च यत्रांशे पाश्चात्यं निश्चयं जनयितुं शक्रोति तत्रैव प्रामाण्यमात्मसात्कुरुते'। एतदऽप्ययुक्तम् । हत इत्याह- तस्य प्रक्रमात् प्रमेयवस्तुनः, निरंशत्वाऽभ्युपगमात् , न्यथा एवमनभ्युपगमे,परसिद्धान्तापत्तिस्तत्सांशतापत्त्या इत्यर्थः । व्यात्तयोंऽशा इति चेत् , तथाहि- त्रैलोक्यव्यावृत्तं तदिति । एतदाशयाह- न, तासां व्यावृत्तीनाम् , परमार्थतस्तदव्यतिरिक्तत्वेन वस्त्वयतिरिक्तत्वेन हेतुना, तन्मात्ररूपत्वाद् वस्तुमात्ररूपत्वात् । एतदेव स्पष्टआह- तस्यैव वस्तुनः, त्र्यैलोक्यव्यावृत्तिरेव एकः स्वभावो यस्य तत् पति विग्रहस्तद्भावस्तस्मादिति । दोषान्तरमाह- कथश्चेत्यादिना।
च निश्चयस्य विकल्पात्मकत्वात् कारणात् , तत्त्वतः परमार्थेन विषयत्वात् , तद्विषयता वस्तुविषयता युक्ता, येनोच्यते 'यत्रांशे पायं निश्चयं जनयितुं शक्नोति' इति, नहि एतद् अतद्विषयत्वे चारु । ति इत्यादि। स निश्चयः, ततो वस्तुनः, भवतीति कृत्वा