Anekantajaypataka Swopagnya Tika

SR No.: 002732
Original Sutra Author: Haribhadrasuri
Publisher: ZZZ Unknown
Total Pages: 288
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & Philosophy
File Size: 13 MB

Page 171

स्वोपज्ञटीकासहिता।
१७९ सत्त्वतः तत्स्वभावतया ततस्तद्बोधोपपत्तेः। न च मूककल्पत्वाद् नेति, बोधस्याऽनिश्चयत्वविरोधात् । न चाऽस्पष्टतया नेति, तस्याः स्पष्टताऽभ्युपगमादिति ॥
अत्रोच्यते- यदुक्तमित्यादि । यदुक्तमादौ-'न प्रत्यक्षं कस्यचिद् निश्चायकम्' इति । अत्र व्यतिकरे कोऽयं निश्चयो नाम ?, स्वाऽऽलम्बनाध्यवसायः स्वविषयपरिच्छेद एवेति चेत् । एतदाशङ्कयाह- नायं यथोदिताध्यवसायः, तदाकारोत्पत्तिव्यतिरेकेण स्वालम्बनाऽऽकारोत्पत्तिव्यतिरेकेण, अस्त्वेवं भवतु स्वालम्बनाकारोत्पत्तिरेव निश्चयः, ततः को दोष इति चेत् ?। एतदाशङ्कयाह- नासौ स्वालम्बनाकारोत्पत्तिः, न प्रत्यक्षेऽपि, किं तर्हि अस्त्येव । अतः कथमनिश्चायकं तत् प्रत्यक्षम् ?, भवदभिप्रेतनिश्चयलक्षणोपपत्तेनिश्चायकमेव इत्यर्थः । वस्तुमात्रप्रतिभासनाद् अनिश्चायकं तद् इति चेत् । एतदाशङ्कयाऽऽह- अवस्तुप्रतिभासी तर्हि निश्चयः ततोऽनिश्चय इति गर्भः । नाऽवस्तुप्रतिभासी, किंतु तत्रैव वस्तुनि, दृढः प्रत्ययो निश्चयः इति चेत् । एतदाशङ्कयाहकथं तदाकारशून्यो वस्त्वाकारशून्यस्तन्मात्रप्रतिभासनेन, तत्रेति वस्तुनीति । अभ्युञ्चयमाह-किश्चेत्यादिना । किं पुनरस्य प्रत्ययस्यदायम्?, किं निर्विकल्पकसमनन्तरत्वम्- निर्विकल्पकं समनन्तरो यस्येति विग्रहस्तद्भावो निर्विकल्पकसमनन्तरत्वं तत्? । किंवा वासनाजन्म वासनातो जन्म तत् ? । उताऽध्यसितसद्भावता- अध्यवसितः परिच्छिन्नः तद्भावो वस्तुभावो येनेति विग्रहस्तद्भावोऽध्यवसितद्भावता ?। आहोस्वित् ध्वनियोगः शब्दसम्बन्धः प्रत्ययदायमिति ?। एवं विकल्पचतुष्टयमु. पन्यस्याऽऽह-न तावद् निर्विकल्पकसमनन्तरत्वं प्रत्ययदायम् । कुतइत्याह- तदपरनिर्विकल्पकेन व्यभिचारात्- तस्माद् अधिकृतप्रत्ययाद्, अपरं च तनिर्विकल्पकं च तेनाऽनैकान्तिकत्वात् । एतत्प्रकटनायैआऽऽह- निर्विकल्पकसमनन्तरात् सकाशात् , प्रबन्धेन निर्विकल्पकोत्पत्तेः । नाऽपि वासनाजन्म प्रत्ययदाढर्थम् । कुत इत्याह-निर्विकल्पकस्याऽपि ततो वासनातः, उत्पत्तेः कारणात् , उत्पत्तिश्च तत्-तत्स