________________
खोपाटीकासहिता!
१७३ त्वात् , इतरेतरखात्मवत् , तदभेदेऽपि तदवसायभेदे, तदेकस्वभावतापत्तिः, तदन्यकार्याणामपि तत्तथातयाऽविरोधादिति । अत्रोच्यते-एकान्तवादिन एवायं दोषः, नानेकान्तवादिनः, तस्य ह्यचित्रमेवैकम् । न चानेककार्यजननैकस्वभावतां विहाय ततोऽनेकं भवति, अनेककार्यजनने च नाचित्रमेकत्वं, तद्भावेऽपि कात्स्येनकेन तद्ग्रहात् तदपरावसायग्रहणप्रसङ्गः, तस्य तज्जननवतत्त्वस्याऽन्यथा ग्रहणायोगात् , तत्साविधकत्वात् न निरवधिकं ग्रहणं तद्ग्रहणमिति भावनीयम् । मलसामर्थ्यात् तदग्रहणं, तदग्रहणमेव सर्वथैकत्वात् , अन्यथाऽस्य ग्रहणाग्रहणमसङ्गः, तथा च सत्यस्मन्मतानुवाद एव गृह्यमाणागृह्यमाणयोरेकलविरोधादिति । तच्चित्रतयैव कथंचित् तद्ग्रहणादेकस्याप्यनेकममातृभिरवसाया,नान्यथा, इत्युक्तदोषानतिवृत्तरित्यलं प्रसङ्गेन। । स्यादेतत् , इत्थमुक्तनित्याऽनेकस्वभावत्वे, वस्तुन इन्द्रियार्थादेः, नैकस्यैवाऽनेकप्रमातृभिरवसायः । एतदेव भावयति- तथाहीत्यादिना। स्थाहिं यदि य एव तत्स्वभावो वस्तुस्वभावः, एकावसायस्यंत्येकस्य प्रमारिति प्रक्रमः, अवसाय एकावसायस्तस्य, निमित्तं स एवाऽपरा. वसायस्य प्रमात्रन्तरावसायस्य, ततस्तयोरवसाययोरैक्यम् । कुत माह- सर्वथैकनिमित्तत्वात्, अधिकृतवस्तुस्वभावकत्वेन इतरेतरस्वाबदिति निदर्शनम् । एतञ्च 'यतः स्वभावतो जातमेकम्' इत्यादिना पाऽप्युक्तमेव । तदभेदेऽपि तत्स्वभावाभेदेऽपि, तदवसायभेदे aऽपरप्रमात्रवसायभेदे, तदेकस्वभावतापत्तिः तस्य वस्तुनः खभावतापत्तिः । कुत इत्याह- तदन्यकार्याणामपि तस्माद् वि. तस्वभावादन्ये तदन्ये स्वभावा इति प्रक्रमः, तेषां कार्याणि दिविज्ञानादीनि तत्कार्याणि तेषामपि, तत्तथातया तस्स
तथाता एकजातीयविज्ञानापेक्षया एकस्वभावा अनेककार्यजननैशिवता, तया सामान्येनाऽप्येकस्वभावापेक्षया सदायनेकविज्ञाचार्यजननैकस्वभावतया, अविरोधात् तदेकस्वभावतापत्तिरिति । -
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org