________________
अनेकान्तजयपताका
विशेषहेत्वभावात् अनुभवस्थाणुसमुदायमात्रालम्बनत्वेन । सर्व नाश्वासे च तत्त्वव्यवस्थानुपपत्तेविसंवादिषोधाशङ्कया; इति- एवं, की ह्यालम्बनवादिना सर्वेण, एकानेकस्वभावमेव तदालम्बनम् , अङ्गीकर व्यमित्याह-तत्रापि एवंभूत आलम्बने, अनुपप्लुतप्रमात्रविगानसंवेगा स्वभावा धर्माः, वस्तुसन्तः परमार्थसन्तः, इन्द्रनीलादौ स्थूरादिधर्मवत् तदन्ये पुनर्न- उपप्लुतप्रमातृविगानसंवेद्या दीपमण्डलादिवदिति । कुन एतदेवमित्याह- तथालोकानुभवसिद्धेः कारणात् । अन्यथैवमन भ्युपगमे, तद्वाधया लोकानुभवबाधया, सर्वमेवासमञ्जसम् । कुत इत्या अनिबन्धनत्वाद् नियामकाभावात् । इत्येवमयुक्तैकान्ततः शुष्कतान सारिणी जातिवादप्रधाना, सूक्ष्मेक्षिका । किमित्ययुक्तत्याह- अनय यस्माच्छुष्कतर्कानुसारिण्या सूक्ष्मेक्षिकया, भवदध्यक्षलक्षणमपि भव तोऽध्यक्षलक्षणं " प्रत्यक्षं कल्पनापोढम् ” इत्याद्यपि, असंभव्येवो वक्ष्यामः ॥ ___अतोऽनेकस्वभावे वस्तुनि क्षयोपशमानुरूपप्रतिपत्तावुत्ता वदन्तर्जल्पाकारबोधसिद्धरभिधानविशेषस्मृत्ययोगोऽबाधक व । यदपि कचिद् वाच्योपलब्धौ तद्वाचकविशेषास्मरणं तदप्य नेकवाचकवाच्यत्वेऽस्य तथाविधावरणभावाद् विकल्पबोधव एव, अभिलापाद्यसंमृष्टबोधेनाननुस्मरणात् तथाप्रतीतेरितिाए च 'सति ह्यर्थदर्शनेऽर्थसन्निधौ दृष्टे शब्द ततः स्मृतिः स्यात्, अपि धूमवत्' इति नैकान्तसुदरम् , तदर्थस्याभिलापासंमृष्टबोधेना दर्शनात् , तथास्वभावत्वात् , शब्दान्तरस्मृतौ चोक्तवददोषात एवं च 'न चायमशब्दमर्थ पश्यति' इति विचारणीयम् । या शब्दानास्कन्दितमिति । तदसिद्धम् , केवलस्यैव दर्शनात् । अंथ विकल्पज्ञानेन । ततः सिद्धसाध्यता, शब्दार्थस्य तेनादर्शनात एवं च 'अपश्यंश्च न शब्दविशेषमनुस्मरति' इत्येतदपि विचारास दमेव । यदि येनैव संसृष्टविज्ञानस्तमेव नानुस्मरतीति, सिद्धस ध्यता, तस्य तदा तेनैव वेद्यमानत्वात् । अथ तत्प्रतिबद्धं शब्द
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org