Anekantajaypataka Swopagnya Tika

SR No.: 002732
Original Sutra Author: Haribhadrasuri
Publisher: ZZZ Unknown
Total Pages: 288
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & Philosophy
File Size: 13 MB

Page 145

स्वापज्ञटीकासहिता।
१५३ असंवित्स्वभावो मोह इति कृत्वा । किमित्याह- ज्ञानादन्यत्वात् । इत्थं चैतदङ्गीकर्तव्यमित्याह- तत्स्वरूपेण आह्वादादिलक्षणेन ज्ञानेनैव, बाह्यावेदनात् । इतश्चैतदेवम्- ज्ञानभावेऽपि कचिद्विरक्तादो, तद्भावादाह्लादाद्यभावात् , अभावश्च तथाऽनुभवसिद्धत्वात् ; आह्लादाद्यभावेनापि भाववेदनादित्यर्थः । अज्ञानत्वे सति, कथममीषां सु. खादीनाम् , अनुभव इति चेत् । एतदाशङ्कथाह- सत्त्वादिवत् । इति निदर्शनम् । आदिशब्दाज्ज्ञेयत्वादिग्रहः, कथञ्चित् ज्ञानाभेदात् ; तथाहि-न सत्त्वमेव ज्ञानम् , सत्त्वमात्रत्वे ज्ञानस्य सर्वत्र ज्ञानप्रसङ्गः, अथ च ज्ञाने न तदात्मीयमनुभूयत इति । युक्तयन्तरमाह- तदुदनत्वेन सुखाादग्रत्वेन, तथैकलोलीभावेन, तज्ज्ञानरञ्जनात् सुखादिज्ञानरञ्जनात् । एतच्चैवमित्थमित्याह- उभयोः सुखादिज्ञानयोः, तत्स्वभावत्वात् रञ्ज्यरजकस्वभावत्वात् । अत एव युगपत्प्रवृत्त्यविरोधात , सुखादीनां ज्ञानस्य चेति प्रक्रमः । अविरोधश्च सुखादिज्ञाने, तथा कथञ्चिद्भिन्नसुखादिवेदकत्वेन, अनुभवसिद्धत्वात् कारणात् , अमीषामनुभव इति योगः । हेत्वन्तरमाह- तत्तद्वचनसिद्धेश्च हेतोः । अनेकधर्मकं वस्तु । तस्मिंस्तस्मिन् सांख्यादिवचने यथा सिद्धं तत् तथाभिधातुमाह- आविर्भावेत्यादि । आविर्भावः प्रकटभावः, तिरोभावस्त्वप्रकटभावः, एतद्धर्मकं वस्तु प्रधानाख्यम् , इत्यनेकधर्मकता । वथा न कृतार्थे पुंसि प्रकृतिप्रवृत्तिर्महदादिभावेन, तद्विरागात् पुरुषविरागात्, तवृत्तिसंक्षयाच प्रकृतिवृत्तिसंक्षयाच । ततश्चाविरक्त प्रवृ. त्तिः, विरक्ते वृत्तिसंक्षयश्च, पुरुषोऽपि विरक्तश्चाविरक्तश्चेत्यनेकधर्मकता, इति वचनप्रामाण्यात् । तथा, अनित्यता नश्वरता, सर्वसंस्कृतानां सर्वकृतकानां, दुःखता बाधायुक्तता, दुःखपरिणाम-दुःखसंस्कार-दुःखापेक्षया, यथासंभवं सर्वसाश्रवाणां सर्वरागादिक्लेशवताम् , शून्यानात्मकते तत्त्वतस्तुच्छरूपे, सर्वधर्माणां व्यावृत्तिद्वारपरिकल्पितानामनिस्वदुःखादिधर्मतोऽनेकधर्मकता; तथा, अविकारिणी उपादाननिमित्ततविकारशून्या, तथाता बुद्धता तथाभावरूपा प्राग्विकारभावेनानेक
२०