________________
स्वोपज्ञटीकासहिता ।
१५१
वर्त्यमानेभ्यः, अन्यत्वैकस्वभावम् । अन्यत्वमेवैकः स्वभावो यस्य तत्तथा भवतीति चेत् । एतदाशङ्कयाह- नेत्यादि । नैतदेवम् । कुत इत्याह-पटान्यत्वैकस्वभावान्यत्वे पटान्यत्वमेवैकः स्वभावो यस्य वस्तुनोऽधिकृतस्य तत्पटान्यत्वैकस्वभावं तस्मादन्यत्वं पटान्यत्वैकस्वभावान्यत्वं तस्मिन् पटान्यकत्वैकस्वभावान्यत्वे सति पटवदिति निदर्शनम्, कटशकटादीनां भावानां तद्भावापत्तेः पटभावापत्तेः ; आपत्तिश्च तथास्वभावात् पटान्यत्वैकस्वभावादधिकृतवस्तुनः ; अन्यस्वभावत्वात् कटादीनां परभावापत्तिः, पटकटादिसमुदायान्यत्वैकस्वभावं कथं पटान्यत्वैकस्वभावमुच्यत इत्युच्यते, अचित्रस्यानेकान्यत्वैकत्वायोगात् । तथा चाहअचित्रस्येत्यादि । अचित्रस्य विवक्षितवस्तुनः, एकस्वभावस्य अनेकान्यस्यैकत्वायोगे, अनेकेभ्यः पटादिभ्यः अन्यत्वमनेकान्यत्वं तस्यैकत्वमनेकान्यत्त्रैकत्वम्, तस्यायोगे, उक्तवत्तदेकत्वप्रसङ्गेन तस्मिन् सति तचित्रतया विवक्षितवस्त्वकस्वभावस्य चित्रतया । किमित्याहएकान्तैकत्वाभावात् । विवक्षितवस्तुनः एकस्वभावस्येति प्रक्रमः । हेत्वन्तरमाह - पारम्पर्येणानेकजन्यजनकत्वाच्च अनेकधर्मकत्वं वस्तुन इति । पारम्पर्येणैकादिव्यवधानापेक्षया जन्यश्च जनकश्च जन्यजअनेकेषां जन्यजनकः, अनेकजन्यजनकस्तद्भावस्तस्मात् । इत्थं चैतदङ्गीकर्तव्यमित्याह - अन्यथा एवमनभ्युपगमे, तद्भावासिद्धेरधिकृतवस्तुभावासिद्धेः । असिद्धिश्च परम्पराहेतुतोऽपि सकाशात्, भावादधिकृतवस्तुनः न हि पितामहाद्यभावेऽपि पौत्रादिभाव इति मावनीयम् । इहैव युक्तिमाह- तथाविधतद्भावभावित्वापत्तेः । तथाविधमेकादिव्यवधानवच्च तत् तद्भावभावित्वं च परम्पराकारण - मावभावित्वं चैतदेवोपपत्तिस्ततः । एतदप्यङ्गीकर्तव्यमित्याह - पुफलस्य च तद्भावभावितस्य, अनन्तरेणापि कारणेन, सहायोगात् । प्रयोगश्च तदा कारणादिकाले, तद्भावाभावात् कार्यादिभावाभावात् ; अन्यथा जन्यजनकत्वाभावः सव्येतरगोविषाणवदिति । अनन्तरअन्यत्वमेव कार्यस्य परम्पराजन्यत्वमिति चेत् । एतदाशङ्कयाह
9
नकः,
Jain Education International
"
"
For Private & Personal Use Only
-
www.jainelibrary.org