Anekantajaypataka Swopagnya Tika

SR No.: 002732
Original Sutra Author: Haribhadrasuri
Publisher: ZZZ Unknown
Total Pages: 288
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & Philosophy
File Size: 13 MB

Page 137

स्वोपज्ञटीका सहिता ।
१४५
एतदाशङ्कयाह- कः पुनरसौ अभिप्रायः, भवतोऽभिप्रेतः ? । विकल्पेत्यादि । विकल्पद्वया युगपद्भावोऽभिप्राय: 'अथानमेतत्' इत्यादिसूत्रे इति चेत् । एतदाशङ्कयाह- का खल्वन्यथा विकल्पद्वययुगपद्भावे, युक्तिबाधा? इत्येतत् कथनीयम् । तथा विकल्पद्वययौगपद्येन, अनुभव एव युक्तिबाधेति चेत् । एतदाशङ्कयाह- सोऽविकल्पद्वयेऽपि यौगपद्येनाननुभवः, तुल्य एवेत्युक्तं प्राक् 'किंच, कुतोऽयममीषामत्यन्तभेदे युगपत् सर्वानुभव इत्यवगम: ?' इत्यादिना सूत्रेण । उपचयमोहन चेत्यादिना । न च विकल्पयोरसदंशानुवेधतः कारणात्, अविपमानप्रतिभासित्वाभ्युपगमेन, चित्ततैव युक्ता, यदसत्प्रतिभासि तदसदेवेति भावनीयम् । पराभिप्रायमाह - न चेत्यादिना । न च तत् संविदो विकल्पस्य स्वसंविदः, वस्तुत्वेन हेतुना, अयमसर्दशातुवेधतश्चित्तताऽयोगलक्षणः, अनपराधोऽदोषो न च । कुत इत्याह तत्तद्व्यतिरिक्तेतरविकल्पदोषापत्तेः तस्याः स्वसंविदस्तद्व्यतिरिक्तेतर विकल्पदोषापत्ते:- असदंशव्यतिरिक्ताव्यतिरिक्त विकल्पदोषप्रसङ्गात् -- सा हि स्वसंविदसदंशाद् विकल्पानुवेधकाद् व्यतिरिक्ता वा स्यादव्यतिरिक्ता वा ? । व्यतिरिक्तत्वे तस्येति सङ्गायोगः । अव्यतिरिक्तत्वे तस्यापि वस्तुता, स्वसंविदो वाऽवस्तुतेत्यादि । अन्यचैवमनभ्युपगमे, तदयोगात्तत्स्वसंविदोऽयोगात्, तथाहि - यदि सा ततो नं व्यतिरिक्ता, नाप्यव्यतिरिक्ता, न विकल्प एवेति कुतस्तत्स्वसंवित् ? इत्यालोचनीयम् । इत्येवं यत्किंचिदसारमेतद् यदुत - 'तत्स्वसंविदो वस्तुत्वेनायमनपराध:' इति । अपान्तरालपूर्वपक्षमधिकृत्योपसंहारमाहमत इत्यादिना । अतोऽस्मात् कारणात्, सामान्येनैवोभयचित्तप्रतिघोपपत्तेः । प्रक्रमादधिकृतसूत्रे 'अस्थानमेतत् -' इत्यादौ सविकल्पाविकल्पोभयचित्तप्रतिषेधोपपत्तेः । किमित्याह- आप्तवचनममाण्यात् कारणात् Į तथा, अनुभवभावत एकचित्तरूपत्वेनानुभवभावतः, सिद्धं प्रतिष्ठितम् । किमित्याह - इन्द्रियद्वारानुसार्येव विज्ञानं, हादिक्रमेणाssविष्टाभिलापम् 'अहिरहि:' इत्येवमादि । आदिशब्दातदन्यैवंविधपरिग्रहः, तदपि सिद्धमित्यर्थः ॥
"
5
१९