________________
-स्वोपज्ञटीकासहिता।
१४१ रसादिज्ञानान्तरालम्बनमालम्ब्यं च । न चैतदुभयं स्वभावाभेदे इति स्वभावभेदः । यदि नामैवं ततः किमित्याह- तथाच तदयोगादिति । खभावभेदे च रूपादिविज्ञानायोगात् , ततस्तद्व्यतिरिक्ततरविकल्पद्वारेना; इति 'नतेभ्य एवाऽमीषां युगपत्सर्वानुभव इत्यवगमः' इत्येतत् स्थितम्। भन्यतो भविष्यतीत्याशङ्कापनोदायाह- न चान्यत इत्यादि । न चान्यतोऽमीषां युगपत्सर्वानुभव इत्यवगमः। कुत इत्याह-एकस्येत्यादि । एकस्यान्यस्य, तदालम्बनत्वाभावात् अधिकृतषविज्ञानालम्बनत्वाभा. वात् । अभावश्च तेषां भिन्नजातीयत्वात् षण्णां विज्ञानानाम् । यदि नामैवं ततः किमित्याह- अत एवैकाकरणात् । न हि भिन्नजातीया रूपादय एकं पृथगजनज्ञानं कुर्वन्ति । न चैतदुत्पनं तत्परिच्छेदकमित्येतदाह- अतदुत्पनादित्यादि । तेभ्यः षड्भ्यो विज्ञानेभ्यः, उत्पनं तदुत्पन्नं, न तदुत्पन्नमतदुत्पन्नं तस्मात् , एकस्मादिति प्रक्रमः। तत्परिच्छित्यसिद्धेः षड्ज्ञानपरिच्छित्त्यसिद्धेः, असिद्धिश्च तदाकारत्वायोगात् । उपचयमाह- योगेऽपि कथञ्चित् , तदाकारत्वस्य मेपकरूपतापत्तेरधिकृतप्राहकज्ञानस्य । यदि नामैवं ततः किमित्याहवत्सारूप्याभावात् । तैयिज्ञानैः षड्भिः सारूप्याभावात् , मेचकरूपस्य ग्राहकज्ञानस्य । अभावश्च तेषामसंकीर्णत्वात् ज्ञेयज्ञानानाम् । न च सारूप्याभावे तवगमो न्याय्य इत्येतदाह- एवमपीत्यादि । एवमपि सारूप्याभावेऽपि, ज्ञानज्ञेययोरवगमेऽभ्युपगम्यमाने, अतिप्रसङ्गात् । तिप्रसङ्गश्च, तत एव सर्वार्थावगमानुभवाच्च,इत्येवं,अनवगताभिधानमेत् पूर्वपक्षवचनं, यदुत 'युगपत्सर्वानुभवः' उक्तवत्तद्योगपद्याज्ञानादिति । पत्रज्ञानवदित्यादि । चित्रज्ञानवदिति निदर्शनम्, यथा चित्रने सामाञ्चित्रावगमः, तथा परामर्शविकल्पात् षड्ज्ञानगतात्, वामः, प्रक्रमादमीषां युगपत्सर्वानुभवावगम इति चेत् । एतदा. क्याह- नाऽस्याऽप्ययोगात् चित्रज्ञानस्य । तथेत्यादि । तथा अज्ञानत्वेनानुभवसिद्धत्वात् कारणात् , कथमयोग इति चेत् चित्रमस्य। एतदाशङ्क्याह- खेत्यादि। स्वकृतान्तप्रकोपात् स्वसि
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org