________________
स्वोपज्ञटीकासहिता।
१३३
तेः, अन्यथा वाड्मात्रत्वात् ॥
किञ्चेत्यादिनाऽभ्युच्चयमाह-किञ्च, अनयोः सविकल्पाविकल्पज्ञानयोरुदाहृतयोः,भिन्नविषयत्वेन हेतुना, जातिभेदतः, तथापि प्रक्रमात् क्रमेणापि यथैकजातीययोस्तथापि, जन्मायुक्तमघटमानकम् । कुत इत्याह- अन्यदर्शनस्य रूपादिदर्शनस्य, अन्यविकल्पानिमिः त्तत्वाद् अतीताद्यर्थगतविकल्पानिमित्तत्वात् , निमित्तत्वे वाऽतिप्रसङ्गात् । एनमेवाह- नीलदर्शनादपि सकाशात् , पीतादिविकल्पापत्तेः । यदि नामैवं ततः किमित्याह- तदभावप्रसङ्गात् पीताद्यभावप्रसङ्गात् । एतदेव स्पष्टयति- निश्चयेत्यादिना- निश्चयबलाद् यस्मात् , तद्भावसिद्धिः पीतादिभावसिद्धिः, स चेद् निश्चयः, अन्यदर्शनादप्यन्यविषयो भवति, अप्रमाणिकाऽन्यसत्ता, इह तावत्प्रक्रमादन्यत् पीतादि, ततश्चाप्रमाणिका पीतादिसत्तेति कृत्वा, विश्वस्य सर्वस्य नीलमात्रतापत्तिः, यावत् किञ्चित् सत् तत्सर्व नीलामिति; पीतादिनिश्चयस्तु नीलदर्शनादेवेति न्यायोपपत्तेः; भिन्नदर्शनविषयाः पीतादिदर्शनविषयाः, पीतादय इति चेत् । एतदाशङ्क्याह- नेत्यादि। न नैतदेवं, तेषां दर्शनानाम् , अनिश्चयात्मकत्वेन हेतुना, तथातानधिगतेः पीतादिरूपतया भिन्नताऽनधिगतेः । न चेत्यादि । न च तन्निश्चयात् गीतादिनिश्चयात् , तदधिगतिर्दर्शनानां तथा भिन्नताधिगतिर्युक्ता । कुत स्याह- तस्य सामान्येन निश्चयस्य, अन्यतोऽपि दर्शनान्तरादपि, भान हेतुना, तत्प्रतिबन्धासिद्धेः पीतादिदर्शनभेदेन सह पीतादिनिश्चस्य प्रतिबन्धासिद्धेः । स पीतादिनिश्चयः, पारम्पर्येण तदर्शनसामोभूत एव पीतादिदर्शनसामोद्भूत एव । कुत इत्याह- सदाऽतहनः पीताद्यदर्शिनः, अभावादिति चेत् । एतदाशङ्क्याह- नेत्यादि। नैतदेवम् । इत्थमेवं, सर्वत्रानाश्वासन हेतुना । किमित्याहसमञ्जसत्वापत्तेः । एनामेवाह- सन्निहितार्थदर्शनबलोत्पन्ननियादपि सकाशात् , पारम्पर्येणार्थान्तरदर्शनशक्तिजत्वाऽऽरेकात आ
तः कारणात् , प्रवृत्त्याद्ययोगात् , आदिशब्दात् प्राप्तिपरिग्रहः । स्वावद् भिन्नविषययोः सविकल्पाविकल्पज्ञानयोयोगपद्यमसंभव्येत्र
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org