Anekantajaypataka Swopagnya Tika

SR No.: 002732
Original Sutra Author: Haribhadrasuri
Publisher: ZZZ Unknown
Total Pages: 288
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & Philosophy
File Size: 13 MB

Page 119

स्वोपज्ञटीकासहिता।
१२७ त्यर्थः । एतत्स्पष्टनायैवाह- न हीत्यादि । न यस्मात् , ये भावाः पदपेक्षस्थितयः प्रकृत्या ते भावाः,तदनिश्चयेऽपेक्षाऽनिश्चये,तथा निश्चीयन्ते तदपेक्षकत्वेन निश्चीयन्ते नहि। निदर्शनमाह-वस्वामित्ववत्। स्खं च स्वामी. च स्वस्वामिनौ तद्भावः स्वस्वामित्वं तद्वत् 'स्वमस्य, अस्य स्वामी', इतीतरेतरप्रतिपत्तिनान्तरीयकी स्वस्वामिप्रतिपत्तिः। उपसंहरन्नाह-एवमपि अनेकप्रमाणवादहानितोऽपि, सविकल्पकप्रत्यक्षानुपपत्तिरिति ।।.
अत्रोच्यते- यदुक्तम्- सविकल्पा-विकल्पयोर्विज्ञानयोः स्वभावभेदेऽपि प्रतिभासभेदेन युगपद्वृत्तरित्यादि । तदयुक्तम्, एकविषययोः सविकल्पाविकल्पयोर्युगपत्त्यसिद्धेः, तदविकल्पपूर्वकत्वात् तद्विकल्पस्य, अन्यथाऽस्याहेतुकत्वापत्तिः, तथा च सदा सदसत्त्वप्रसङ्गः। सोऽपि तत्पूर्वक एवेति चेत् । कथमनयोयुगपवृत्तिः प्रबन्धापेक्षयेति चेत् । कथमाद्याविकल्पादुभयजन्म?। तत्तत्स्वभावत्वादिति चेत् । कथं कारणभेदो भेदहेतुः । यदि न, ततः को दोष इति चेत् । प्रधानादीनामनिषेधप्रसङ्गः। ते तथाभावजनका इति चेत् । ततः को दोष इति वाच्यम् । नैकस्मादनेकजन्म इति चेत् । कथं न ? । तत्तत्स्वभावत्वेन संक्वान्त्या तदयुक्तरिति चेत् । तदभावे तद्युक्तिरित्यद्भुतम् । ततोऽसद्भावादनद्भुतमिति चेत् । तत्तथाभावतोऽभवदसद् भवति, इस्यद्भुतमेव, इति परिभाव्यतामेतत् ॥ : एतदाशङ्कयाह- अत्रोच्यते- यदुक्तम्- सविकल्पाविकल्पयोंझानयोः स्वभावभेदेपि प्रतिभासभेदेन युगपट्टत्तेरित्यादि पूर्वपक्षे। तदयुक्तम्। कुत इत्याह-एकविषययोः सविकल्पाविकल्पयोः। किमित्याह- युगपत्त्यसिद्धेः असिद्धिश्च तदविकल्पपूर्वकत्वाद् विवक्षितैकविषयाविकल्पपूर्वकत्वात् , तद्विकल्पस्य सामान्येन विवक्षितैकविषयविकल्पस्य। अन्यथा अतत्पूर्वकत्वे, अस्य विकल्पस्य, अहेतुकत्वापत्तिस्तपरहेत्वयोगात्। तथा च सदा सर्वकालं, सदसत्त्वप्रसङ्गोऽधिकृतविकपस्य,"नित्यं सत्त्वमसत्त्वं वा हेतोरन्यानपेक्षणात्" इति वचनात् । सो