________________
खोपज्ञटीकासहिता।
११३ कारः,प्रतीत्यादिभेदतस्तद्भेदसिद्धेः। न चासन्ताविमौ,तथाप्रतिपतेः। न च द्विचन्द्रादिप्रतिपत्तिवद् भ्रान्तेयम् , अविगानतस्तद्भाचात् । न च चित्रे निम्नोन्नतप्रतिपत्त्या व्यभिचारः,तत्र समस्पर्शज्ञानबाधकोपलब्धेः । न चैवमस्यास्तत्सिद्धिः, तथानुभवाभावात् । न च दोषक्षये तद्भावे तत्तुल्यता, तद्भादे प्रमाणाभावात् । न च योगिज्ञानं प्रमाणमत्र, तत एव हेतोः। न च तथाविधस्तदुपदेश एव प्रमाणम्, तस्याप्याकारशून्यत्वे तदसंभवात् । न चासत्यपृष्ठा भ्रान्तिप्रतिपत्तिः, कचिददर्शनात् । अन्तरुपप्लवसमुद्भवाया अपि तद्रष्टुस्तदध्यारोपेण प्रवृत्तेः । न चाजन्मानुपलब्धपीवभावकामलिशङ्खपीतप्रतिपत्त्या व्यभिचारः, तद्भावजन्मान्तरोपलब्धिबलेन तत्प्रवृत्तेः, अन्यथाऽतिप्रसङ्गात् । इत्यनुपचरिताऽऽकारसिद्धया पर्यायसिद्धिः॥ नचेत्यादि। न चेह वस्तुनि, किञ्चिद् न निवर्तते,अपि तु निवर्ततेऽपि किञ्चित् । कुत इत्याह-एकान्तेत्यादि । एकान्तानिवृत्तौ सत्या, तत्तत्त्वेन तद्विलक्षणबुद्धथभावतः प्रक्रमाद् घटविलक्षणबुद्ध्यभावतः कारणात्। किमित्याह- कपालप्रतिपयसिद्धेः । असिद्धिश्च विशेषाभावात् , विशेषाभावश्च तस्य प्रक्रमाद् घटवस्तुनः, अप्रच्युतानुत्पन्नस्थिरैकस्वभावत्वात्। न चेत्यादि । न चोर्ध्वाद्याकार एवैकान्तेन कपालाद्याकारः 'प्रतीत्यादिभेदतः, आदिशब्दात् कार्यभेदग्रहः, तद्भेदसिद्धेरूर्वाद्याकारकपालाद्याकारयोर्भेदसिद्धेः। न चासन्ताविमौ ऊर्ध्वाधाकारकपालाद्याकारी, तथाप्रतिपत्तेरस्तित्वेन प्रतिपत्तेः । न च द्विचन्द्रादिप्रतिपत्तिवद् भ्रान्तेयमूर्ध्वाद्याकारकपालाद्याकारप्रतिपत्तिः । कुत इत्याह- अविगानतः अविगानेन, तद्भावादधिकृतप्रतिपत्तिभावात् । न च चित्रे निम्नोन्नतप्रतिपत्त्या अविगानभावोत्पन्नया,व्यभिचारोऽनैकान्तिकता। कुत इत्याहतत्र चित्रनिम्नोन्नतप्रतिपत्तौ, समस्पर्शज्ञानबाधकोपलब्धेः । न चैवमस्या ऊर्ध्वादिभेदप्रतिपत्तेः, तत्सिद्धिरभेदज्ञानबाधकसिद्धिः । कुत इत्याह- तथाऽनुभवाभावात् तथा तेन प्रकारेण भेदज्ञानबाधक
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org