________________
.' सूत्र १९]
वोपज्ञभाष्य-टीकालङ्कृतम् अपि वा प्रमत्तमाह-हिंसकमहन्न वक्रजडकरणम् । सूत्रोदितेन मार्गे-ण विहारथाप्रमादाख्यः॥४॥-आर्या ज्ञानस्य हि सगुणो यत्, स्वाध्यायशुभाय कर्मणे यतते । नोऽसाध्यं साधयितुं, प्रवर्तते ज्ञानवान् पुरुषः॥५॥-आर्या ज्ञानी कर्मक्षपणा-र्थमुत्थितो नो शठः प्रयतमानः।। सूत्रोदितेन विधिना, न बन्धकः सत्त्वमरणेऽपि ॥ ६॥-आर्या स्यानाम यदा बन्ध-श्छमस्थस्य प्रमाददोषेण । तस्य प्रायश्चित्तं, दशविधमातिष्ठति तदा सः॥७॥-आर्या उपपादिताश्च कायाः, सर्वे मोक्षश्च सर्वतन्त्रेष्टः । यदि चैवं नाहिंसा, स्यात् तस्मान्मोक्ष एव ननु ॥ ८॥-आर्या ब्रुवते परामहिंसां, सर्वे धर्मप्रवादिनो लोके ।
तिष्ठति भिक्षावृत्तौ, ज्ञानरतौ सा त्वनारम्भे ॥ ९॥"-आर्या . तस्मादसञ्चेतितोऽपि कर्मबन्धः समस्ति जीवव्याप्तेऽपि लोकेऽस्त्यहिंसकः साधुरिति । यथोक्तमनुत्पादयन्तोऽपि दुःखं परस्य कामक्रोधादीनां निमित्ततां प्रतिपद्यमानाः काययोगद्वारेणैव सायुज्यन्ते । यतः सर्वाङ्गोपाङ्गसुन्दरो मुनिर्योषितां कामानिमुद्दीपयति कस्यचिच तदर्शनात् प्रद्वेषः। यदि च बाह्यनिमित्तमात्राद् बन्धः, ततो मृगोऽपि वधहेतुरिति स्यात, न तस्यापि वधनिमित्तत्वाद् बन्धः। तथा जैनैश्चोद्यते-नैमित्तिकं पापमनिच्छतो मायासूनवीयस्य मांसभक्षणमप्यदोषं स्यात् । एवं चोदित आह-यदि त्रिविधमाशयं नोत्पादयति । तद्यथामांसरसगृद्धाशयं तत्पर्येष्टेयाशयं वध्ये नेण्याशयं चेत्येतदप्यज्ञातपरसमयस्य फल्गु वचनम् । यतो यावदात्माधिष्ठितः कायस्तावदप्रमत्तस्य आगमानुसारेण यतमानस्य नैवास्त्येनसा योगः । यथोक्तम्
“यो रक्तो द्विष्टो वा, मूढो वा यं प्रयोगमाचरति। .
तस्माद्धि तदनुरूपो, बन्धस्तस्याहता प्रोक्तः॥१॥"—आर्या यदा त्वचेतनः कायोपविद्धः सत्वेन तदाऽत्युत्सृष्टस्त्रिविधस्त्रिविधेनेति न तज्जनितः कर्मबन्धोऽस्ति । एतेन काष्ठादीनां पुण्यपापप्रसङ्ग उक्तो वेदितव्यः। यथोक्तमार्षे-"यं हि धर्मपुण्यपापक्रियायामिच्छतः क्रुद्धस्येव पुण्यार्थिनो निर्ग्रन्थशिरोलुश्चने पापप्रसङ्गात्" इत्यादि सर्व प्रतिहतं बोद्धव्यम् । न च दृष्टान्तः सर्वैर्विकल्पैरुपनेयः, अनुमानाभावप्रसङ्गादिति । - यथोक्तम्--" मृगस्यापि वधनिमित्तकर्मबन्धः" इति। तत्राप्युक्तमेव पूर्व इति चानुक्तोप
'कस्याश्चिच्च' इति ग-पाठः। २ 'पर्येष्याशयं' इति ङ-पाठः । ३ 'चेति तदपि' इतिपाला
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
