________________
१२७
समस्तपुरला न बन्धयोग्या:
सूत्र २]
स्योपज्ञभाष्य-टीकालङ्कृतम् न च निर्हेतुकमिष्टं देहग्रहणं यदादिमं नृणाम् ।। सति चाप्यहेतुकत्वे ने स्यात् संसारनिर्मोक्षः ॥३॥ तस्मान्मूत कर्मेष्यतेऽर्हता येच तस्य परिणामः । दृष्टो मूर्तिर्दृष्टौ च येन तदुदीरणोपशमौ ॥४॥ यदि रूपि कर्म न स्यात् न स्यादात्मसहवत्येबद्धत्वात् । बद्धे वा सति कर्मणि ननु सिद्धा रूपिता तस्य ॥५॥" __एवं मूर्तत्वे सति न सर्वपुग्ला एव कर्मणो योग्याः, किं तर्हि ? वर्गणा
क्रमेण, मनोवर्गणायोग्यपुद्गलराशेरुपरि भूयस्त्वादयोग्यवर्गणामतीत्यायल्प
" त्वाच कार्मणशरीरायोग्यवर्गणामुल्लङ्घय कर्मणो योग्यान् पुद्गलानादत्त इति । आत्मा कर्ता अस्थगितास्रवद्वारः स्कन्धानतिसूक्ष्मानतिबादरांश्चायोग्यत्वात् परिहृत्य अनन्तावयवानपि योग्यानेवादत्ते । यथाऽऽह
"न स आदातुं स्कन्धानतिसूक्ष्मान् बादरांश्च शक्नोति । वादेन न बध्यन्ते जात्वणवः शर्कराश्च तथा ॥१॥ अणवः स्कन्धाश्चैकोत्तरपरिवृद्धाः सुसूक्ष्मपरिणामाः। केचिदनन्तावयवा अप्यग्राह्या.जिनरुक्ताः॥२॥
एभ्यस्तु पराः स्कन्धा एकोत्तरवृद्धिवर्धिताः सूक्ष्माः । बाययोग्यपुद्रलवर्णनम्
पश्चरसपञ्चवर्णास्तथा द्विगन्धाश्चतुःस्पर्शाः ॥३॥ अगुरुलघवः स्थिताश्च क्षेत्रैकत्वेन वर्तमानाश्च । प्रायोग्याः कर्मतया ग्रहीतुमुक्ताः परिणमय्य ॥४॥ अणवोऽसेत्स्यद्भयोऽनन्तगुणाः सिद्धवदनन्ततमभागाः। एकस्कन्धीभूताः स्कन्धानां चापि मानं तत् ॥५॥ औदारिकादिशेषद्रव्यादाने स एव विधिरुक्तः । तत्राद्यस्य स्कन्धाः सर्वेऽल्पिष्ठप्रदेशास्तु ॥६॥
तेभ्योऽसख्येयगुणा वैक्रिययोग्याः प्रदेशतः स्कन्धाः। औदारिकादिस्क ग्धानां प्रदेशाः
दक आहारकस्य तेभ्योऽपि तथा स्कन्धा असंख्येयगुणाः ॥७॥
तेभ्यः प्रभृति तथैवानन्ताभ्यस्ताः प्रदेशतः स्कन्धाः।
क्रमशस्तैजसभाषाद्रव्यमनःकर्मणां योग्याः ॥८॥" एतदेवानेन भाष्येण प्रतिपादयति-अष्ठविधेत्यादिना । अष्टप्रकारे पुनलमहणे औदारिक-वैक्रियाऽऽहारक-तैजस-भाषा-प्राणापान-मनः कर्मभेदेन पुनलाः परमाणवो द्विप्रदेशा-दयश्च स्कन्धा यावदचित्तमहास्कन्धः। एतेषु ये योग्याः पुदलास्तेषां अष्टविधे ग्रहणे सति विशि
'न यत् संस रति' इति ड-पाठः । २ ईतो यश्च' इति ग-पाठः। ३ 'तस्मादात्म.' इति ख-पाठः ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
