SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 66
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ द्वितीयो विभागः ४. अवधिज्ञानस्य विषयः रूपिद्रव्यं तस्य अपूर्णाः पर्यायाश्च भवन्ति । मनःपर्यायज्ञानस्य विषयस्तु अवधिज्ञानविषयस्यानन्ततमो भागः भवति। अनेन प्रकारेण द्वयोनियो |दो ज्ञातव्यः। प्रत्यक्षप्रमाणं द्विविधं भवति मुख्यं सांव्यावहारिकञ्च । तत्र मुख्यस्य त्रयोभेदा भवन्ति- केवलज्ञानम्, अवधिज्ञानम्, मनःपर्यायज्ञानञ्च । इदं ज्ञानत्रयं व्याख्याय सम्प्रति सांव्यावहारिकं प्रत्यक्षं विभजन् सूत्रयति अवग्रहहावायधारणात्मकं सांव्यवहारिकम्। एतद् इन्द्रियमनः सापेक्षत्वेन आत्मनो व्यवहितत्वात् परमार्थतः परोक्षमपि' स्पष्टत्वात् व्यवहारे प्रत्यक्षं भवति । अवग्रह, ईहा, अवाय और धारण को सांव्यवहारिक प्रत्यक्ष कहा जाता है। अवग्रह, ईहा, अवाय और धारणात्मक ज्ञान में इन्द्रिय और मन की अपेक्षा रहती है तथा आत्मा से व्यवहित होने के कारण निश्चय दृष्टि से वह परोक्ष ही है। किन्तु स्पष्ट होने के कारण व्यवहार में वह प्रत्यक्ष कहलाता है। न्या. प्र.- व्यवहारजगति प्रामुख्येनोपयुज्यमानं प्रत्यक्ष सांव्यावहारिकं प्रत्यक्षमुच्यते । अवग्रहादयश्चत्वारोऽस्य भेदा 1. इन्द्रियमन:साहाय्येन जायमानं ज्ञानमात्मनो व्यवहितं भवतीति आत्मपरोक्षं कथ्यते। इन्द्रियमानसेभ्योऽव्यवहितमिति संज्ञायत इन्द्रिय-प्रत्यक्षं मानस-प्रत्यक्षञ्च ॥ 2. एतत् सांव्यवहारिकं प्रत्यक्षं अस्मदादिप्रत्यक्षमिन्द्रियमनः प्रत्यक्षमपि कथ्यते। Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.002672
Book TitleBhikshunyayakarnika
Original Sutra AuthorN/A
AuthorMahapragna Acharya
PublisherJain Vishva Bharati
Publication Year2007
Total Pages286
LanguageHindi, Sanskrit
ClassificationBook_Devnagari & Philosophy
File Size9 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy