________________
नि० ४६३ ]
बन्ध-मोक्षसिद्धिः ।
ण पुणो गाहा । न तस्य भूयो भवप्रसूतिरस्ति, बीजाभावादङ्कुरप्रसूति
न च तत् तस्य, अतो नित्य
विद् । भवाङ्कुरप्रसूतिबीजं चास्य कर्मापदिश्यते । इति ॥२२९६ ॥
दव्वामुत्तत्तणतो णभं व्व णिच्चो मतो स दव्वतया । सव्वगतत्तावत्ती मति ति तं णाणुमाणातो || २२९७||
दव्वा० गाहा । इतश्च नित्यो मुक्तः, द्रव्यामूर्त्तत्वादाकाशवत् । स्यान्मतिःइष्टबाधनाद् विरुद्धोऽयं यस्माद्' । अत एव सर्वगतत्वादिप्रसङ्गोऽपि । तद्यथा - सर्वगतो मुक्तः द्रव्यामूर्त्तत्वादाकाशवत् । तच्च न, अनुमानसद्भावात् - नाऽयमात्मा सर्वगतः, कर्तृत्वात् कुलालवत् । एवं भोक्तृत्वादिति ॥२२९७॥
को वा णिच्चग्गाहो सव्वं चिय विभवभंगंधितिमतियं । पज्जायंतर मे त्तप्पणादै णिच्चातिववदेो ॥ २२९८॥
को वा गाहा । को वेह नित्यग्राहो यतः सर्वमेवोत्पाद-व्ययध्रौव्यस्वभावम् । किं तर्हि ? पर्यायान्तरमात्रार्पणादनित्यादिव्यपदेशो वस्तुनः । यथा पिण्डपर्यायेणोर्वैरमन् घटपर्यायेणोत्पद्यते, मृदूपादिभिरवतिष्ठते घटः । तद्वदयमपि संसारितयोपरमन् सिद्धयोत्पद्यते जीवद्रव्योपयोगादिभिरवतिष्ठत इति किमस्य सर्वथोत्पन्नं विनष्टमास्ते वा ? तथैकसमयसिद्धादिपर्यायैरपि व्ययोत्पादस्थितयः समायोजनीयाः ॥ २२९८ || मुत्तस्स कोवकास सोम्म ! तिलोगसिहरं गती कि से । कम्मलहुता तधागतिपरिणामादीहिं भणितमिदं ॥ २३९९॥
मुत्तस्स गाहा । आह- मुक्तस्य कोऽवकाशः ? सौम्य ! लोकाग्रम्। अथ कथमै - कर्मणो गतिरनुप्रवर्त्तते ? उच्यते - कर्मापगमात् लघुत्वात् पूर्वप्रयोगात्, असङ्गत्वाद्, बन्धनच्छेदात्, तथागतिपरिणामाच्च । यथैवासावशेषकर्मपरिक्षयादपूर्वपरिणामं सिद्धतामापद्यते तथोर्ध्वगति परिणाममपीति ॥ २२९९ ॥
1
४०७
"
किं सक्aिरियमरूवं मण्डिय ! भुवि चेतणं च किमरुवं ।
जध से विसेसधम्मो चेतण्णं तथ मता किरिया || २३०० ॥
किं गाहा । आह- किमिह सक्रियमरूपमुपलभ्यते यथाऽयमपि स्यात् उच्यते-चेतनं वा किमरूपमत्यात्मानमेकं विहाय ? अतो यथाऽस्याsरूपत्वे सति वैशेषिको धर्मश्चैतन्यमेवं यदि क्रियावत्त्वमपि स्यात्, को दोषः १ ॥२३००॥
Jain Educationa International
१ दात - इति प्रतौ । २ ठिति त । ठिह को । ठिइ हे । ३ णादिति । 'णा हिणि' जे । ४ पट इति प्रतौ । ५ 'तम्मि जे । ६ सो जे ।
For Personal and Private Use Only
www.jainelibrary.org