________________
२१
भूमिका १६. विध्यर्थ के भविष्य आज्ञार्थ माटे (अनुरोध के भलामणनो भाव व्यक्त करवा) बीजा पुरुष एकवचनमां -ए प्रत्यय वाळलं रूप मळे छे:
धरे, करे, जाणे, रहे, थाए, जाए, मोकले,
करावे, भणावे, देखाडे, उपसमावे, आमा 'धरजे', 'करजे', 'भणावजे' वगेरेनेअर्थ छे. -ज् प्रत्यय वाळां रूप पण मळे छ:
लेजे, जाणजे, कहिजे, वरिसिजो, वसाविज्या, हलाविज्यो, आविज्यो.
अनुगना प्रयोग १७. कर्मार्थ -नइ : सचेतन कर्म मोटे भागे, अपभ्रंशनी जेम, -नइ अनुग विनानुं होय छे मई तू भरतार पडिवजिउ. भार पूछिउ. मई तूं जीवतउ मूकिउ छइ. राजा वीनविउ. हूं आणी छउं. ते स्त्री इहां आणि. हूं मोकलिउं छउं• शीता आणी. शीता मागी. रुकिमणी दीधी. पाडोसणि पूछी. जनक पहुचतउ कीधउ. म्लेच्छ हणी... तू ओलखी. हूं अवगणी.
हूं तुहनइं आपी. तू अम्हे पामिउ नही. क्वचित् -नइ अनुग कर्मार्थे वपरायो छ :
अज तूंह-नइ शिशुपाल-नइ दीधी. (ते साथे, 'आज रुक्मी-राजाइ तू शिशुपाल-नइ दीधी). अम्हे तूनइ उलखिउ. एक सहश्र वर्षनइ अतिक्रमी ... १७. संप्रदानना -नइ संबंधवाचक तरीके : अर्वाचीन गुजराती प्रयोगो अनुसार अपेक्षित संबंधवाचक -तुं ने बदले केटलाक प्रयोगोमां संप्रदाननो -नइ वपरायो छे. ते नरगनइ अतिथि थाइ. महात्मानइ भक्ति कीधी. नलनइ जय हु. आज माहरइ पग दाझइ छइ. इम दस दिन राजानइ गया. जि को जेहनइ उपदेश दिइ, ते तेहनइ गुरु. रणनइ कउतिगीयाल हूतउ. देवतानइ पूजा-निषेध ... चंडिकानइ पूजा-भणी... पुत्रीनइ वर जोतां... (सुन्दरी) स्वामीनइ पहिली श्राविका हूई. ते पुत्रीनइ भर्तार होसिइ. स्वर्गनइ भाजन हुआ. ऐ ताहरइ पहिलउ गणधर थासिइ. ताहरइ बेटउ तुझनइ सखाईउ हूउ. तु किसिउ माहरइ ए प्राणवल्लभा राक्षसी छह ? उद्यानवननइ रखवालउ. जे कमलानइं शत्रु हूंता ते मित्र हूआ.
तुझनइ विडंबना कीधी. तेहनइ आऊख थोडउ. पणि तुम्हारइ गांगेय पुत्र. आ संदर्भमां नीचेना प्रयोगो पण नोंधपात्र छ :
सर्वोत्तम पुत्र ताहरइ होसिइ. ताहरइ पुत्र होसिइ. इम दस दिन राजानइ गया. झूझनइ (= 'ने माटे') साम्हा थया.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
