________________
२०
शीलोपदेशमाला-बालावबोध -नइ अर्थि, नइ हेति,-नइ कारणि, नइ काजि (काजिई), -नइ कोधइ (स्त्री-नइ
कीधइ, ताहरइ कोधइ, माहरइ कीधइ, किहनइ कीधइ = 'कोइनाथी'). -नइ पादमूलि '-नी पासे'–सूरिनइ पादमूलि. -नइ विषइ ‘-ने विषे'. -नइ समीपि : अचलपर-नइ समीपि. -नी परिई : '-नी जेम', '-नी पेठे'. आ उपरांत टाली 'सिवाय'ना अर्थमां वपरायो छे.
१५. क्रियापदना प्रयोगो : वर्तमान पहेलो पुरुष बहुवचन. आमां एकवचननी जेम -उं प्रत्यय छे. (अम्हे करउ, अम्हे पडिवजउ).
आपणपउ (आपणपुं) 'पोते', 'पोतानी जात', 'जात' ए अर्थमां वपरायो छे. जेम के ते मुनि वांदी आपण' ('पोताने') धन्य मानिवा लागी.
बीजी तरफ (१) अनेकनो समाबेश करता वक्ता पक्षनी वात, अथवा तो (२) वक्ता श्रोतानी पासे कशी दरखास्त मूके ते, व्यक्तिनिरपेक्ष कर्मणि रचना रूपे पण मूकी शकाती. नीचेनी रचनाओ जुओ :
अम्हे यत्न घणउ करउ, पणि जाणी न सकीइ. एक वार ... कन्या मगावीइ. नर्मदासुंदरी मागीइ. घरि जईइ. चालउ जोई आवीइ.
आवि, पासे करी वली खेलीइ. चाल तउ, ए बात जोईइ. स्वामी, कुडिनपुरि जईइ. आ साथे नीचेना जेवी रचना मूकी जुओ : पितानउ वियोग सहसिउ, पणि पृथ्वीना कउतिग जोईइ. आपणपे आगइ देसांतरनी मनसा करतां, हिव ते सफल करीइ.
आ बधाने परिणामे -ईइ वाळुरूप आपणपे नी साथे जोडायुं अने वक्ताश्रोतानो समावेश करती पहेला पुरुष बहुवचननी नवी रचना उद्भवी :
आपणपे जई सांभलीइ. आपणपे जूए खेलीइ. आपणपे बेहू युद्ध करीइ. ईणइ नगरि आपणपे रहीइ. प्रभात-समइ आपणपे जईइ. आपणपे आपण
बल जोईइ. आपणपे एक-एकनी बांह नमावी...आपणपे ससरइं दीठा. भविष्यकाळमां पण आ प्रकारनी रचना मळे छ :
आपणपे इहां सुईसिइ. आमांथी आपणइ 'आपणे वाळी रचनानो विकास थयो. एनां पण एकबे उदाहरण मळे छ :
आपणइ .... जईइ-आवीइ नही.
आपणइ ... राज्य भोगवीइ छइं. आ रचनाओमां आपण- वक्ताश्रोताना आखा पक्षनो निर्देश करे छे. आ सिवाय आपणउं 'पोतान', आप 'पोते' (आप सुखी था (तुं) पोते सुखी था') अने आपहणीइ, आफहणी, आफे 'आपोआप' वपरायेलां छे.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
