________________
३७
પરિવર્તિત થયો છે. ળિવિ (૧૨૮), વિ (૨૨૨૬) ક્વચિત્ બને વૈકલ્પિક રૂપે એક સાથે જોવા મળે છે. ઉષા અને નિષિા (૨૬) fપય અને નિય (૪૫), જયનારું (૨૨૩૨). મૂળ સંસ્કૃત શબ્દમાંનો ન્ વ્યંજન પણ ક્વચિત્ ર્ માં બદલાયેલો જોવા મળે છે. સુવન્ન (૨૮૦) ક્રીજું, વસુઝતા, વત્રિના ગદ્યખંડ-૩), સાવઝ (૧૨). મરણ શબ્દ સાથેના સદશ્યથી જન્મ માટે પણ નમૂળ (૬૨, ૭૧૧) શબ્દ પ્રયોજાયો છે. તેજ રીતે સોવ ના સાદશ્યથી ટોશ્વ વપરાયેલ છે. રવિવયા (૭૪૪). આજ્ઞાર્થ બીજો પુરુષ એકવચન માટે એક વાર શું અને તુ બંને પ્રત્યય એક્સાથે જ પ્રયોજાયેલા જોવા મળે છે. સાથે સુ (૮૬૭). હેત્વર્થ કૃદંતનો પ્રત્યય રૂ-૪ નો પ્રયોગ સંબંધક ભૂતકૃદંત માટે કરવામાં આવ્યો છે. નાણું (૭૪), ટાર્ડ (૭૦), ટું (૨૦૧૩), વિર્ડ (૭૭૩) બે સ્થળે હતું, મળતું (૪૬ર) જોવા મળે છે.
સુદર્શનાચરિત્રમાં ધર્મોપદેશને લોકભોગ્ય બનાવવા અને સરળતાથી સમજાવવા માટે અનેક સુભાષિતો, દષ્ટાંતો, લોકોક્તિઓ, રૂઢિપ્રયોગો પ્રયોજાયેલા જોવા મળે છે જે તત્કાલીન બોલાતી ભાષાનું પ્રતિબિંબ પાડે છે. સુ ચ. માં મળતા કેટલાક શબ્દ પ્રયોગો જે આજે પણ ગુજરાતી ભાષામાં જોવા મળે છે તે નીચે મુજબ છે.
एस दुक्ख-कुस्डो उवरिं प्रिणवडिओ सहसा (९२५) મારા પર એકાએક આ દુઃખનો ડુંગર પડ્યો.
દુઃખનો ડુંગર તૂટી પડ્યો” એ શબ્દપ્રયોગ આજે પણ ગુજરાતી ભાષામાં વપરાય છે.
जमेण किं अज्ज संभरीओ ? (५१३)
શું આજે તને જમે યાદ કર્યો છે? ગુજરાતી ભાષામાં આજ અર્થમાં “તું આજે મરવાનો થયો છે” –એ શબ્દપ્રયોગ વપરાય છે.
તા ગાયા છે વિસા (૨૮૮)
ત્યારે તેને દિવસ થયાં”, ગુજરાતી ભાષામાં ગર્ભવતી સ્ત્રી માટે “દિવસ રહ્યા છે' એ શબ્દપ્રયોગ પ્રસિદ્ધ છે.
દિવસે દિવસે તાવળ-તિ પૂરિન્નમા મંદિ... (૨૧) કોઈપણ ક્રિયાની ગતિશીલતા બતાવવા માટે “દિવસે દિવસે”
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
