Page Text
________________
५५४
प्राचीन मध्यकालीन साहित्यसंग्रह सर्वतोभिन्न वीतरागभावोपयोग ते आत्मिक धर्म कहीए; पण ते केवो छे आत्मधर्म ? अहो आत्मा ! ते धर्म निर्मल परमोत्कृष्ट छे; ते स्वभावधर्म स्वभावे ज काललब्धियोगें उपजे छे; ते निर्मल धर्म छे ते तुं जाण. निश्चयशुद्ध सत्तारूप स्वभावधर्म ते प्रति एटले वीतरागभाव ते निश्चयात्मक धर्मसिद्धांते पंदरे भेदे सिद्ध कह्या ते वीतरागभावे. अहीं क्रियानो मदार दिसतो नथी. ते स्वभावधर्मनो धारक स्वामी जे आत्मा ते धर्म कहीए, ते माटे ते स्वभावधर्म जाणे, आदरे, पाले ते धर्मी आत्मा अने जे आपणो स्वभाव ते ज आत्मानो धर्म, ते माटे आपणे वीतरागभावरूप शुद्धोपयोग स्वभाव तेणें ज जाणो निश्चयधर्म, अने धर्मीपणे आत्मा ज जाणो एटले शुद्ध चेतनारूप आत्मधर्म ते अन्य द्रव्यने विषे न पामीए ते माटे समस्त विकल्प क्रियोपयोगादि सरागपरिणामी ते दूर करीने एटले क्रिया जेम परपर्याय छे तेम क्रियोपयोग ते पण पर छे. परसंयोगोत्पन्न माटे विभावरूप आत्मपर्याय ए पण हेय छे, ते केम? जे शुभाशुभ कर्मजनित शुभाशुभ क्रिया ते पर कहीए. तज्जनित औदयिक भावरूप क्रियोपयोग ते क्रियाद्रव्यकर्म. अने उपयोग ते भावकर्म, ते द्रव्यभाव बेउ कर्मशुद्धोपयोग, निर्विकल्परूप निश्चयात्मक धर्मापेक्षाए हेयरूप छे. अहीं कोइ कहेशे जे तीर्थंकरे क्रिया उपादेय कही. विधिवादोपदेश विषे ते हेय कहेतां निन्हवपणुं थाय छे. तत्र तरत गुरू कहे, साचुं, ए व्यवहारनये उपादेय छे, पर न के निश्चये इत्यर्थ; माटे क्रिया करे पण शुद्धोपयोग सहित अने शुद्ध-अशुभशुभ विकल्प टाळीने ए ज शुद्धोपयोग शुद्धचेतना - आत्मपरिणती ते निजधर्म - आत्मधर्म करी हृदय विषे स्थापो.
मुक्ति नहि माटे निश्चयधर्म नहीं, ते माटे मुक्तिवांछक पुरूष भेदज्ञानि क्रिया करे, पण भिन्नबुद्धि परंपर साधन जाणीए अने प्रत्यक्ष साधन ते स्वसंवेदनोपयोग जाणी तेनो खप करे. जे गरज सो धीरज केलवे, पण सुरत द्रव्य विषे तेम.(११)
सोरठीआ : ईग्यारमी धर्मभावना कही ते धर्म आत्मसत्ता स्वरूप बोधज्ञान कहीए. ते पंच कारणना योग विना पामबुं दुर्लभ दिसे छे माटे बारमी बोधिदुर्लभ भावना कहे छे. अहो आत्मा ! दुर्लभ छे ‘परभाव' कहेतां द्रव्यचारित्रादि क्रिया ए भावकर्मजनित माटे तेनी प्राप्ति विचारी – चिंतवी -- होवी. दुर्लभक्रिया व्यवहाररूप धर्म ते सर्व उदय वर्ते, माटे चितव्यं आवे पण न ये आवे, पण - परंतु जे आत्मिक स्वभावधर्म ते तो स्वाधीन छे ते दुर्लभ शा माटे जाणीए ? देहादि सखायातां - मित्रताबुद्धि तजी स्वसंवेदन स्वशक्ति शुद्ध सत्ताधर्म सुसाध्य जाणवो. १२
छंद : अहो मुक्ति सरोवरनां हंस ! आत्मा ! नथी दुर्लभ तुजने एवं मुक्तिसरोवरनीर - पाणी, अतींद्रिय सुखरूप; हे जीव ! तुं इंद्रियरहित जेवो छे तेवो इंद्रियरति
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 002640 |
| Book Title | Prachin Madhyakalin Sahitya Sangraha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jayant Kothari |
| Publisher | L D Indology Ahmedabad |
| Publication Year | 2001 |
| Total Pages | 762 |
| Language | Sanskrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari & Literature |
| File Size | 11 MB |