________________
दीपविजयकृत सुरतनी गझल
४१५ करियाणांनो वेपार वेपारीओ करता हता. फुरजामां माल आवतो ते पर दाण लेवामां आवतुं.
आ वखते नवाब नसिरूद्दीन खान हतो अने ते पोतानी सवारी काढतो त्यारे सारा गजराज झूलता अने काबूली कनोजी कच्छना घोडाओ तेमां चालता हता. वळी बक्षी तरीके बहारतेग अने काजी तरीके ममदहसन हता. अने तेओ कंपनी बहादुरना हुकमथी हाकमी चलावता हता. ते बहादुर कंपनीनो सरदार मिस्तर वान साहेब हतो अने सुरत परगणाना अधिकारवाळो किल्लेदार मालेसन (नामनो साहेब) हतो.
नगरशेठ लखमीदास नामनो हतो के जेनी प्रभा शहेरमां पडती हती; ईमानी मिरज्यां, कायदो जाणता पिरोजशाह, बुद्धिशाली सणवी नामे नाजरशाह अने महेता वल्लभ अने गिरधरलाल बंने पुण्यशाली हता. शास्त्री तरीके आणंदराम, मोटा मकानवाळा बाबा दूमरो नामना हता.
हवे शहेरना शाहुकारोमा अगणित लक्ष्मीवाळा तरवारी नामनी अटकना आतमाराम भूखण नामना भणशाली हता के जेमनुं पुण्य घणुं हतुं, नव लाख लक्ष्मी हती. बीजा नामे लालीबिरह चुनीलाल लक्ष्मीवान हता, कलाशाह, श्रीपत्त ए नामना श्रीमंतो उपरांत क्षत्री जातना दूलाचंद, मोटरमल्ल, जोयतादास अने माधोदास हता. मारवाडी शाहुकारो सुविलासी अने मोटी पेढीओ राखी लाखोनी हुंडी लखनारा अने गुंडी पाघडी बांधनारा - एवा घणा शाहुकार हता. तेथी केटलांनां वर्णन करूं? ___गुजरीमा जे चीज मलती हती तेनुं वर्णन करुं छु. गुजरी किल्ला पासेना मेदानमा भराती. त्यां मशरू, हिमरू, किनखाब, जरबाब दोशी वेचता हता. छायल, छिंट रोकड लई अपाता, कापड बंगाली सरत्ता, बिलाती, चीन, मधराजी, नगरी, सोरठी, नवनव जातनां पटकूल वेचातां. दलाल कजिया मटावता. धोती किरमजी कोरा, दुपटा कसबवाळा, मशरू, मिस झरडो (?), रंगीन वस्त्र शोभता. पाघडी बांधी वेचता, साडी, सालदुशाला लहेरीलालाओ खरीदता...
घणी जातना चोक हता. एक पास मुगलीसरा के ज्यां मुगली लोको रहेता, बीजी बाजु चिनाइ मालनी दुकानो, पटवा - रेशम वेचनारनां मकानो हतां. घणां हजवाइ (?) बेसी सुंदर माल बतावता. नवनवी चीजो मळती तेमां केटली जोईए ?
फरीने नाणावटमां आव्या पछी केला पीठमां जवानुं मन थाय के ज्यां भातभातना मेवा लालालोक लेता. कमरख, कमरखां, खिरनी, किसमस स्वाद आपे तेवा हता. सीता नामनां फळ – सीताफळ, जांबु, फन्नस, नारंगी, दाडम, फालसा, अन्नासनी सुंदर मधुरी वास आवती हती. शेरडी, आंबा [केरी] एम अनेक भातनुं शी रीते वरणाय ?
घणा तंबोली पाननी चोळी लई बेसता, अत्तरदार सरैया थोकबंध रहेता. घणा कंदोईओ सारो माल - बहु जातनां पकवान करी बेसता. सूरत शहेरनी ए ‘सोगात' (सारी चीज) जुदी जुदी जातनी बरफी हती. अझोख पाट्या (?) चकलामां गोपीपुरामां महेलो – मोटां मकान हतां के ज्यां, बुजरग – वृद्ध लोको कहे छे के, गोपीशाह रहेतो हतो. तेना नामर्नु
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org