________________
६८
प्रद्युम्नकुमार-चुपई
एकदा राजा इत्यादि सर्वे क्रीडा करवा उद्यानमां गया हता. महेलमां अभया राणी एकल हती. ते वखते पंडिता नामनी पोतानी धात्रीने सुदर्शन शेठने तेडी लाववानु का. ते धात्री सुदर्शनने घेर गई तो एक घरमा सुदर्शनने कायोत्सर्गे रहेलां जायां तेने धात्रीए उपाडी रथमां नाखी राणीना महेलमां लइ गई. एकांतमां राणोए हावभावपूर्वक कामविकार देखाडी तेनी घणी प्रार्थना करी तो पण सुदर्शननुं मन क्षोभ न पाम्यु. छेवटे राणी थाकी गई त्यारे तेणीए पोकार करी सिपाईओने बोलावीने "आ सुदर्शन मारा पर बलात्कार करवा अहीं आव्यो छे"-एम कह्य' सिपाईओ सुदर्शनने पकडी राजा पासे लई गया. राजाए साची वात पूछी, त्यारे तेणे राणोनी दयाने लीधे कई पण कयु नहि. त्यारे तेने दुषित धारी शूळीए चढाववानो हुकम कर्यो. राजाना सेवकोए तेने शूळी पर चढाव्यो. तो ते शूली, शीलना प्रभावथी सुवर्णनु सिंहासन थइ गई. सिपाईओए तेनो वध करवा कंठ, मस्तक, कान तथा हाथपग उपर खड्ग वडे प्रहारो काँ. तो अनुक्रमे त्यां हार, मुकुट, कुंडल अने कडां थई गया. ते आश्चर्यकारक बनाव सिपाई
ओए राजाने कह्यो. राजाए ज्यारे आग्रहपूर्वक साची वात जणाववा का त्यारे तेणे राणीने अभयवचन अपावी बधी वात करी. आ वृत्तान्त जाणी अभयाराणी गळे फांसो खाई मत्यु पामी. पंडिता पाटलिपुत्रमा कोइ वेश्याने त्यां जती रही. अनुक्रमे शेठ वैराग्य पामी दीना लई मोक्षे गया. ___आम अहीं हेतुपूर्वकना आळनी वात आबे छे, पण आळमां फसायेली व्यक्ति अलौकिक शक्तिथी बची जाय छे अने आळ ओढाडनार पोते मृत्यु पामे छे. वळी आळमा फसायेली व्यक्ति युक्तिपूर्वक छूटी पण जाय छे. आळना कथाघटकनु आ एक सुंदर उदाहरण छे.
आ उपरांत लाखाफूलाणीनी कथामां' पण तेनी विमाता राणी धण तेना पर मोहित थाय छ. परन्तु अनादर पामता ते तेना पर भ्रष्टाचारनु आळ मूके छे. कथा टूकमां आ प्रमाणे छः
केलाकोट नामनी वस्तीमां फूल नामे राजा हतो. ते गाममा सुकाळ वर्ततो होवाथी त्यांना पाणियाने अनाजना धंधामा खोट जती हती. तेथी मंत्र-युक्तिथी तेमणे दुकाळ वर्ताव्यो. फूलने काने वोत आवता तेणे वनमां जई मन्त्रयुक्ति खेरवी नाखी अने त्यां मुशळधार वरसाद बरसवो शरू थई गयो. ते दरमियान फूल पाछो फर्यो. तेना साथीओ बधा विवश थई गया अने पाछळ पडी गया. वरसादमां रखडतो कूटातो फूल अचेत थई गयो. तेनो घोडो तेने खेडी गाममां लई पहोंच्यो. त्यां जमला आहीरनी मोटी कुंवारो पुत्रीए, तेना पितानी संमतिथी फलनी साथे ए ज अवस्थामां लग्ननां फेरा फरीने बे प्रहर सुधा फूलने छातीसाथे भीडावी चेतन आप्य. ज्यारे अडधी रात्रे फूल जाग्यो त्यारे तेने बधो वात जणावी. फूल खुश थयो अने शेष रात्री रसरंगमां वितावी. ए ज रात्रीए कन्याने गर्भ रह्यो.
प्रभात थतां फूल अश्वारूढ थई, कन्याने कोई कलंकित न कहे ते माटे मद्रिका निशानी को आपी अने एक लखाण करी ओपी पछी केलाकोट चाल्यो गयो. अने पटराणो धणना प्रेमभावमां लीन थई आ आहीर कन्याने भूली गयो.
आ बाजु अवधि पूर्ण थतां पेली कन्यानो पेटथी लाखानो जन्म थयो. ते ओठ-दश वर्षो भयो त्यारे पिता विशे पूछतां तेनी माताए बधो वृत्तान्त जणावा, लाखाना कहेवाथी तेने फूले आपेली मुद्रिका अने लखाण आपी केलाकोट मोकल्यो. १. 'मुहणोत नैणसीरी ख्यात' खंड-२ संपा. ही. गौ. ओझा, अनु० रामनारायण दुग्गड,
प्रकरण १७, पृ. २२९.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org