________________
भगवतीचूर्णिः जालग्रन्थिसमुदायवत् । द्रव्ये पर्याया पर्यायेषु द्रव्यं द्रष्टव्यम्, परियाए परियाया ततः सर्वात्मकं, अमोक्षवादिना वा द्रव्यार्थिकभेदावनं विना वा । एकायुष्कापि प्रकरणे सर्वायुः प्रकरणं वेदनं वा 'परवाद निर्देशः' ? ॥छ।।
उत्तर- संगह-ववहारनिच्छएहिं एगम्मि जीवे आउसेसं आउसेसपगरणे जालगंठिया घडए । एकसमयो य कालपज्जायवाइ, इहभवियाउं जम्मि समयम्मि ण तम्मि परभवियाउं; परभवियाउयं जम्मि ण तम्मि परभवियाउयं परसमयभवियाउयं वेदेति । णो एयम्मि णिरुद्धे सममेव दो आउयाइं विभवप्रसंगात्, युगपद्वा सर्वसंसारिगायुष्कप्रसंगात् ।
जे भविए निरएसु उववजित्तए सोऽऽयुष्को, सो जेण सेसाउयो जाति तं आउयं कहिं कडं ? पुरिमे भवे जातो भवातो अभिणिस्सरति तत्थत्थेण कयं तं पुण भेदेहिं णेज्जा । अहवा जं तं णिव्वत्तित्तियं तं कहिं कडंतं पुरंता सिग्घहोयणातो पुरिमसद्दत्थणिण्णतो आदाणाणिइंदियातिं ण तेसिं सत्तिउवघातो ।
सगलं पुण केवलेण ववहरति । वीरियं जीव-पुग्गलांगांगी भावना शक्तिः । जोगा मणादयो तदेव सदर्थंद्रव्यं तद्भा(व)वीर्यं सयोगिसद्रव्यता उपचयापचयत्वात् । तन्मात्रप्रदेशावस्थितिः ।
णटुं गवेसमाणस्स अतणुयाओ । जस्स जस्स भंडं मूलिधनं वा तस्स अणुयातो; इतरत्थ पतणुयातो दिट्ठदोसए तत्थ विसेसातो ॥छ।।
'पुरिसे णं भंते !' धणुग्गहणे समासादितं ततो देसमग्गणा । तदा उसुम्मि जाव कंडं पुरिसपयत्तसंबंधि ताव सव्वो समुदायो पंचकिरितो पुरिसस्स अविरतिपरिणामातो, इतरेसिं अविरतितो चेव । अह पडतं सगोरवेण उसु पडति पुरिसपयत्तरहितं । तत्थ पुरिसं संबंधी एगो चतुकिरितो, इतरो कंडसंबंधी उवग्गहकरो य पंचकिरितो । तत्थ तस्स संखसंबंधितातो । पंचमे छट्ठो ॥छ।।
कोती परमाणुगणे एयति ? कोती दुप्पदेसे । जो एयति सो समुदाएण वा, एगदेसेण वा, तिय देसे, सव्वो पदेसेण जो य देसो सेसा तत्थ णो एयंति । पदेसेण वा दो पदेसा असंघातत्थातो णो एयंति । दो पदेसा संघातत्था एयंति, एगो णो पुण चतुप्पदेसे सव्वो वा अद्ध एयति, अद्धं णो; दो वा संघातत्था एयंति, इतरे वि संवित्थाणे दो वा वि संवित्था एयंति । इतरो संघातत्थो ण, दो वा वि संघातत्था एयंति । इतरे वि संघातत्था ण ॥४। एवं जाव अणंतपदेसिता छ॥
अद्धं विसमभागता । अर्धमाद्यन्तयोः समभागता । मध्येव रूपं प्रदेशावयवस्थानं । एतेषां प्रतिषेधो विवक्षःपरमाणवो वा ण संभवंति । जो समो तत्थ तत्थ वच्छि, हिंगुल, वचदेशिकत्वं । जो विसमो तत्थ
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org