________________
२८
" १४
अनुक्रमणिका अन्वयव्यतिरेकयोरभावेऽपि धूमादिज्ञाने प्रत्यक्षत्वा
सपक्षे यावति लिङ्गादर्शनं न दोषः किन्तु लिङ्गिनि पादनं शाब्दलैङ्गिकयोः ।
। १ लिङ्गादर्शन मिति व्यवस्थापनम् अन्वयव्यतिरेकवियुततथ्यज्ञानत्वहेतूपन्यासः ३ | सर्वत्र लिङ्गिनि लिङ्गस्य दर्शनादेव गमकत्वात्तद्विपरीतशब्दस्यानुमानस्वसाधकहेत्वन्तरनिराकरणम्
तया प्रकाश्यप्रकाशकत्वाख्यानायुक्तत्वकथनम् ९११ १ तदर्थप्रसाधनम्
तदुक्तप्रकाश्यप्रकाशकत्वसमर्थककारिकाप्रकटनम् , न प्रमाणान्तरं शाब्दमिति कारिकायाः समीकरणम् ९०६
'सम्बन्धो यद्यपि द्विष्टः' इति प्रथमकारिकाशाब्दस्य प्रत्यक्षप्रसङ्गवदनुमानस्यापीत्यापादनम्
व्याख्यानम् कृतकत्वाद्यनुमानस्यात्मापोहेन स्वार्थनाशकत्व
लिङ्कलिङ्गिनोनियमप्रकाशकद्वितीयकारिकोपन्यासः , साधनम्
यथा साधने सति साध्यं भवत्येव तथा साध्ये सति आत्मापोहस्य भावनम्
__ साधनं भववेत्येति शङ्कनम्। स्थाण्वस्थाण्वप्रतिपत्तिवदिति दृष्टान्तः
। अनित्यत्वे यथा कृतकत्वं भवत्येवेति प्रकाशकअग्रहीतब्राह्मणाबाह्मणार्थप्रतिपत्तिवदिति दृष्टान्तः
- तृतीयकारिकोद्भावनम् लिङ्गस्यात्मापोह निगमनम्
सति साध्ये क्वचित् साधनसम्भवेऽपि न तथा गुणसमुदायरूपत्वादमस्यापरमार्थत्वेनाग्रहण
नियम इति तत्कारिकाव्याख्यानम् मित्यादिपूर्वग्रंथातिदेशनम्
| तत्र कारणप्रकाशकचतुर्थकारिकोपन्यसनम् । पक्षधर्मानुपपत्तिप्रदर्शनम्
९०७ .
| कृतकत्वेनानित्यत्वस्य व्याप्तत्वेऽपि नानित्यत्वं सपक्षासपक्षयोरप्येवमेवाप्रतिपत्तिरित्यतिदेशनम्
साधनमिति साधकपश्चमकारिकोद्भावनम् अतिदिश्यमानग्रन्थावधिप्रकाशनम्
| तत्कारिकाव्याख्यानम् प्रागुक्तन्यायस्य संक्षेपतः प्रदर्शनम्
उक्तार्थस्पष्टीकरणफलकषष्ठकारिकोपन्यासः अनुमानस्याप्रमाणत्वप्ररूपणम्
| भावार्थप्रदर्शनपूर्वकान्यापोहवादिमतोपसंहरणम् , अग्निधूमयोः साध्यसाधनत्वे दोषमभिधाय देशस्य
यद् यदात्मना भवति तदेव साध्यं तस्य यः साध्यसाधनत्वाभिधानम्
१। परिणामः तदेव साध्यमित्याचार्यस्य समाधानम् ९१३ १ साध्यसाधनभावप्ररूपणम्
आचार्यकारिकोपन्यसनम् लिङ्गिनि लिङ्गस्यासम्भवनिरसनम्
तद्भावदर्शनव्यावर्णनम् तत्रैव तयोः प्रधानोपसर्जनभावेन नियतत्वोक्तिः
तद्भावाग्रहणे दोषकथनम् देशस्यैकस्य साध्यसाधनभावव्याख्यानम्
| अन्यव्यावृत्त्यात्मना साध्यसाधनभावे लिङ्गिन्यपि ज्ञाप्यज्ञापकभावेन लिङ्गलिङ्गिनोः प्रधानोपसर्जन
दोषमाह भावप्रकटनम्
९०९ ४
तत्रेत्यभूतान्वयसाधनार्थतथार्थत्वादिति हेतूकरणम् , ७ कार्यकारणभावेन प्रधानोपसर्जनभावप्रदर्शनम् । , ५ तद्भावदर्शनादेव साध्यसाधनधर्मयोर्व्यवस्थाकथनम् ९१४ २ सम्भवलिङ्ग लिङ्गिनोः साध्यसाधनभावोऽन्वय
कृतकानित्यत्वदृष्टान्तनिरूपणम् प्राधान्येनापोहप्राधान्येनेति रूपणम्
साधर्म्यदृष्टान्ते प्रोक्तन्यायसंघटनम् सम्भवत इत्युक्तेः फलमाख्याति
| उक्तार्थ महानसे घटादौ प्रदर्शनम् अपोहवादिमतेन धूमहेतुः संशयहेतुः
संयोगस्य द्विनिष्ठत्वादुक्तस्य दोषस्य निरसनम् ९१५ स्यादित्याख्यानम्
| एकस्यैव धर्मिणः साध्यसाधनत्वे सङ्करदोषनिरसनम् , ९ तत्प्रतिपत्त्याधानाधारधर्मभावात्मकप्रत्यया
लिङ्गलिङ्गयेकरूपापादननिराकरणम् व्यवस्थानकारणत्वहेतूद्भावनम्
एकसम्बन्धिना द्वितीयसम्बन्धिरूपेण भवितव्यमिति स्थाणपुरुषभावाभावप्रतिपत्तिवदिति निदर्शनम् ९१० २नियमनिरसनम भयोगुडाङ्गारादौ प्रत्यक्षतो धूमादर्शनशङ्कानिरासः ७ प्रत्यक्षाप्रत्यक्षविशेषदर्शनप्रतिपादनम् ९१६ १
९०८ .
_Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org