________________
त्रिंशत्तमं तपोमार्गगत्याख्यमध्ययनम्
४५५ द्वेषाभ्यां समर्जितं कर्म तपसा यथा भिक्षुः क्षपयति, तन्मे कथयतः सत एकमनाः शृणु ! (पाठान्तरे-एकं अग्रं ध्येयं यस्य तदेकाग्रं, एकाग्रं च तन्मनश्चेति एकाग्रमनस्तदस्येत्येकाग्रमनाः शृणु !) ॥४॥
जहा महातलागस्स, सन्निरुद्ध जलागमे ।
उस्सिचणाए तवणाए, कमेणं सोसणा भवे ॥५॥ व्याख्या-यथा महातटाकस्य सन्निरुद्धे पाल्यादिना निषिद्धे जलागमे, सूत्रत्वादुत्सेचनेनाऽरघट्टाद्यादिभिरुदञ्चनेन तपनेनार्कतापेन क्रमेण परिपाट्या शोषणा तस्य जलस्य भवेत् ।।५।।
एमेव संजयस्सावि, पावकम्मनिरासवे ।
भवकोडीसंचियं कम्मं, तवसा निज्जरज्जई ॥६॥ व्याख्या-एवमेव पूर्वोक्तप्रकारेण पापकर्मणामाश्रवाभावे पापकर्मनिराश्रवे सति संयतस्यापि साधोरपि भवकोटीनां बह्वीनां सञ्चितं कर्म तपसा निर्जीर्यते ॥६॥ किं तत्तप इति भेदानाह
सो तवो दुविहो वुत्तो, बाहिरभितरो तहा ।
बाहिरो छव्विहो वुत्तो, एवमभितरो तहा ॥७॥ व्याख्या-तत्तपः, सूत्रत्वाल्लिङ्गव्यत्ययः, द्विविधमुक्तं बाह्यमाभ्यन्तरं च, तत्र बाह्यं षड्विधमुक्तं, तद्वाह्यत्वं च लोकैरपि स्वरीत्या क्रियमाणत्वात् पञ्जयमानत्वाच्च । एवमिति षड्विधमभ्यन्तरं तथा ।।७।। बाह्यमाह
अणसणमूणोयरिया, भिक्खायरिया य रसपरिच्चाओ।
कायकिलेसो संलीणया य बज्झो तवो होइ ॥८॥ व्याख्या-अनशनं १ ऊनोदरिका २ भिक्षाचर्या ३ रसपरित्यागः ४ कायक्लेशः ५ संलीनता ६ च एवं षड्विधं बाह्यं तपो भवति ॥८॥ तत्रानशनमाह
इत्तरियमरणकाला य, अणसणा दुविहा भवे । इत्तिरिय सावकंखा, निरवकंखा उ बिइज्जिया ॥९॥
Jain Education International 2010_02
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
