________________
• हितोपदेश ग्रंथरत्न संपादन-संशोधननी वेळाए यत्किंचिद् वक्तव्य .
- साध्वीजी श्री चंदनबालाश्री
जैनशासनशिरताज, तपागच्छाधिराज, परमाराध्यपाद, व्याख्यानवाचस्पति पूज्यपाद आचार्यदेवेश श्रीमद्विजयरामचंद्रसूरीश्वरजी महाराजाना प्रशिष्यरत्न प्रवचनप्रभावक पूज्य आचार्य भगवंत कीर्तियशसूरीश्वरजी महाराज साहेबे वि. सं. २०५०मां श्रीपाळनगर : वालकेश्वर, मुंबई मुकामे आ ग्रंथरत्ननां प्रुफो वाचन माटे मने आप्यां ते वखते ग्रंथसंशोधननो मारो आ प्रथम प्रयास हतो. आम छतां पूज्यश्रीए क एटले 'ना' केम कहेवाय ? जेम जेम प्रुफवाचन थतुं गयुं तेम तेम अनेक प्रश्नो उभा थता गया. पूज्यश्री ते अंगे मार्गदर्शन आपता गया अने कार्य आगळ वध्यु. प्रुफवाचन करता अनेक अशुद्ध पाठो नजर समक्ष आवता गया, तेथी पूज्यश्रीने कर्तुं अने पूज्यश्रीए ते माटे आ ग्रंथरत्ननी लिप्यंतरनी कोपी मंगावी. एमाथी फरी संपूर्ण ग्रंथ मेळवी शुद्धिकरण कर्यु. आम छतां अमुक लिप्यंतरनी अशुद्धिओ तो जणाती ज हती, तेथी ए बधानी नोंध करी राखी. त्यारपछी अमदावाद मुकामे आववानुं थयुं अने मारी अत्यंत नादुरस्त तबियतना कारणे पूज्योनी आज्ञाथी राजनगर मुकामे स्थिरवास रहेवा बन्यु. ते अरसामां पूज्यश्रीए कह्यु के हितोपदेश ग्रंथनुं संशोधन कार्य हवे आगळ वधारो अने पूज्यश्रीए हितोपदेश ग्रंथरत्ननी मूळ बे हस्तप्रत मंगावी आपी. जेमांनी एक प्रत पाटण-हेमचंद्राचार्य ज्ञानभंडारनी अपूर्ण हती अने बीजी प्रत अमदावाद-संवेगी उपाश्रय-हाजापटेलनी पोळनी पूर्ण हती, परंतु ए प्रतमां अक्षरो उकेलवा घणुं कठिन काम हतुं. जे जे स्थानोमां अफमां अशुद्धिओ जणाई हती एने नोंधी राखेल, ते दरेक स्थानो बने हस्तप्रतोमां मेळव्या. यथाशक्य शुद्धिकरण करवानो पूरतो प्रयास कर्यो, परंतु ते वखते बंने प्रतोमां लहीयानी पण अमुक भूलो जणाई, तेम अमुक स्थानमां पाठ अपूर्ण हता वच्चे ..... करीने छोडी दी) होय, ए माटे वधु १-२ हस्तप्रतोनी जरूर जणाई अने ते माटे पूज्यश्रीए अनेक स्थळोए तपास करावी, पण कोई पण स्थळेथी संपूर्ण ग्रंथरत्ननी टीका सहितनी प्रत प्राप्त न थई. तेथी जे जे स्थानोमां शंकास्पद पाठो हता ते माटे पूज्यश्री साथे अनेकवार चर्चा-विचारणा करी यथाशक्य शुद्धिकरण कयें. पूज्यश्रीने पण आ ग्रंथरत्नना प्रकाशननी तीव्र भावना हती. तेथी ज्यारे पण समय माटे पूछ्युं त्यारे शुद्धिकरण माटे समय फाळवीने आपेल छे. आ रीते यथाशक्य शुद्धिकरण कर्या पछी पण अपूर्ण जणाता पाठोनी शुद्धि माटे नोंध करी राखेल. ते अंगे पं. श्री अमृतभाई भोजकनो समय लई पृच्छा करी, पण तेओनी वृद्धावस्थाना कारणे शुद्धिकरण- कार्य एमना द्वारा शक्य न बन्युं. त्यार पछी विद्वद्वर्य पू. आ. श्री मुनिचंद्रसूरीश्वरजी म. ना सलाह-सूचन मुजब पं. श्री अमृतभाई पटेलनो संपर्क साधी यथाशक्य शुद्धिकरणनुं कार्य कर्यु. आम छतां संपूर्ण ग्रंथ हस्तप्रत साथे मेळवी न शकायेल, तेथी लिप्यंतर वि. मां रही गयेली अशुद्धिओ, परिमार्जन आगमप्रज्ञ विद्वद्वर्य प्रवर्तक
___Jain Education International 2010_02
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org