________________
हितोपदेशः । गाथा-६६ - जीवदयाविषये नरकेसरिनरपतिकथानकम् ।।
७३
दक्खो दक्खिनपरो परोवयारी पियंवओ सरलो । चाई कयन्त्रू उऊ धम्मकम्मनिरओ जणो जत्थ ।।४।। लायन्ननित्रयाओ उव्वणजुव्वणपसाहियंगीओ । सुविणीयाओ सुसीलाओ जत्थ किर पुरपुरंधीओ ।।५।। तत्थासिनिसियकरवाल-दंडदोहंडियारिगणमुंडो।जयलच्छिवच्छविलसिर-नयपोरिससरलभुयजुयलो।।६।। दप्पुब्भडभडभडवाय - घडियभिउडीमडप्पकप्परणो । जसभरभरियदियंतो राया नरकेसरी नाम ।।७।। तस्सासि सयलअवरोह - रोहणायलमहीइ माणिक्कं । जियसुरवहुसुंदरा देवी नरसुंदरी नाम ।।८।। अह अन्नया नरिंदो वंदारुनरिंदविंदसंकिन्ने । अत्थाणंमि निविट्ठो विसिट्ठनेवत्थसंछाओ ।।९।। पिच्छइ पसंतरूवं रूवंतरसंठियं व रइरमणं । कुलपुत्तयमेगं दारवालविणिवेइयं पुरओ ।।१०।। अह तेण पणयपुव्वं पुव्वं पिव परिचिएण नरवइणो । ओसहिवलयसणाहो पणामिओ वरमणी एगो ।।११।। भणियं च पुहइपुरहूय ! दूयरूवेहिं तुह गुणगणेहिं । अहमावजियचित्तो पत्तो कजंतरपवत्तो ।।१२।। अस्थिवंझाविजाजामिणिचउजामजावभाविफला ।अजंचियसासुपुरिस!महसिज्झउतुझसत्रिज्झा ।।१३।। अनं च सव्वकामप्पयाइविजाइ साहणसहायं । भुवणे वि इक्कमल्लं पिक्खामि न वीर ! तुह तुल्लं ।।१४।। पत्तं च किन्हचउदसिदिवसं विहिया य सयलसामग्गी । उत्तरसाहगभावं पडिवजउ पणयकप्पतरू ।।१५।। एसो य मणी मणवल्लहाइ दइयाइ लंभिओ मोलिं । अवि आजम्मं वंझा जायए सुनयसुयहेऊ ।।१६।। ओसहिवलएणिमिणा दाहिणभुयसंगएण रणरंगे । सक्काओ विन संका कायव्वा किमवररिऊणं ।।१७।। इय तस्स सोवयारं वयणं सोऊण पत्थणासारं । विम्हियमणेण घणकोउगेण अंगीकयं रना ।।१८।। भणियं च महीयलमीणकेउणा हेउणा इमेणेव । जइ तुज्झ इहागमणं ता भण किं मे न पजत्तं ।।१९।। रूवं चडणसरूवं दुजीहजीहाचलं जए जीयं । तडितरलं तारुनं उवयारु चिय थिरो एगो ।।२०।। कइवयदिणपाहुणएण हंत देहेण देहिणो कहवि । उवयारधणं जइ अजिणंति नणु अक्खया हुंति ।।२१।। इत्तियमित्तेणं चिय जइ सिज्झइ तुह समीहियं कहवि । ता सज्जो एस जणो उवजुजउ जत्थ अभिरुइयं ।।२२।। इयवयणसवणवियसंत - वयणकमलेण तक्खणा तेण । आपुच्छिओ नरिंदो कयसंगारेण पेयवणे ॥२३॥ अह विउलनहयलभमणपरिसुढियरहतुरंगु व्व । अत्थयगिरिसिहर'सद्दलथलीसु अल्लियइ दिवसयरो ।।२४।। जाओ जयचक्खूविहुपयडपयावो वि भुवणमित्तो वि ।जणदिट्ठिलंघणिज्जो दिणावसाणंमि दिणनाहो ।।२५।। उन्नयपयाओ पडिउ त्ति हयपयावु त्ति वियलियवसु त्ति । दीवंतरंमि चलिओ लीहाहीलाभएणं व ।।२६।। अह संझरायमिसओ दिणेसदइयंमि कालपत्तंमि । कोसुंभनिवसणं पिव समुज्झियं दिवसलच्छीए ।।२७।। तह तीइ चेव तस्सेव सोयसंतावतावियंगीए । मीलंति वयणनयणोवमाइं किल कमलसंडाइं ।।२८।। तिस्साचेवयनियहिययदइयदीहरपवासविवसाए ।घणकसिणकुंतलालिबविलुलियातिमिररिंछोली ।।२९।। किमवरमिमीइ तुटुंतहारमुत्ताहल ब्व गयणयले । रेहंति कंतिजलसच्छहाउत्ताराउ ताराउ ।।३०।। इय तंमि बंधुईबंधुरंमि जाए पओससमयंमि । संभरइ भूमिबलो कुलउत्तयदत्तसंकेयं ।।३१।।
गाथा-६६ 1. सद्दल - शाद्वल-हरित, हरा घास इति भाषायाम् ।। - प्रा. स. म. पृ. ८६२ ।।
Jain Education International 2010_02
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org