________________
४४७
पञ्चदशं सभिक्ष्वध्ययनम् तथा लक्षणं स्त्री-पुंसोर्यथा
"चक्खु-सिणेहे सुहिओ दंत-सिणेहे य भोयणं मिटुं ।
तय-नहेण य सोक्खं नह-नेहे होइ परमधणं" ॥१॥ इत्यादि । तथा दण्डो यष्टिस्तत्स्वरूपकथनम् । यथा-"ऐगपव्वं पसंसंति" इत्यादि । तथा वास्तुविद्या प्रासादादिलक्षणशास्त्रम् । तथाङ्गविकारोऽङ्गस्फुरणादेः शुभाशुभकथनम् । यथा-"सिरफुरणे किर रज्जं" इत्यादि । तथा स्वरस्य दुर्गा-शिवादिशब्दस्य विजयस्तद्विषयशुभाशुभकथनम्। यथा
"सामा-सारस-वायस-कोसिय-सियवत्त-रासह-सिवाओ ।
जंबू-वसहा वामा पत्थाणे कज्जसिद्धिकरा" ॥१॥ इत्यादि । ततो य एताभिर्विद्याभिर्न जीवति नैता एव जीविकाः प्रकल्पप्राणान् धारयति स भिक्षुरिति ॥७॥
यथामंतं मूलं विविहं विज्जचिंतं वमण-विरेयण-धूम-नित्त-सिणाणं । आउरे सरणं तिगिच्छियं च तं परिन्नाय परिव्वए स भिक्खू ॥८॥
व्याख्या-मन्त्रम् ॐकारादिस्वाहापर्यन्तः । मूलं सिरिपुङ्खादि विविधम् । वैद्यचिन्तां नानापथ्यौषधादिव्यापाररूपाम् । यथा 'वर्जयेद् विदलं शूली' इत्यादि । वमनमुगिरणम् । विरेचनं कोष्ठशुद्धिरूपम् । धूमं मनःशिलादिसम्बन्धि । नेत्रं नेत्रसंस्कारकं सौवीराञ्जनादि। स्नानमपत्याद्यर्थं मन्त्रौषधिसंस्कृतोदकाभिषेचनम् । वमनादीनां द्वन्द्वः । 'आउरे सरणं' ति सुब्ब्यत्ययात् आतुरस्य रोगादिपीडितस्य सरणं स्मरणं हा तात ! हा मातः ! इत्यादिरूपम्। चिकित्सितं चात्मनो रोगप्रतीकाररूपम् । तदिति यदनन्तरमुक्तं 'परिणाय' त्ति ज्ञपरिज्ञया परिज्ञाय, प्रत्याख्यानपरिज्ञया प्रत्याख्याय च परिव्रजेत् संयमाध्वनि यायाद् यः स भिक्षुरिति ।।८।।
१. चक्षुःस्नेहे सुखितो दन्तस्नेहे च भोजनमिष्टम् ।
त्वक्स्नेहेन च सौख्यं नखस्नेहे भवति परमधनम् ॥१॥ २. एकपर्वी प्रशंसन्ति । ३. शिर:स्फुरणे किल राज्यम् । ४. श्यामा-सारस-वायस-कौशिक-शतपत्र-रासभ-शिवाः ।
जम्बू-वृषभा वामाः प्रस्थाने कार्यसिद्धिकराः ॥१॥
Jain Education International 2010_02
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
