________________
चतुर्दशमिषुकारीयाध्ययनम्
४३९ व्याख्या-इमे च प्रत्यक्षाः शब्दादयो बद्धा नियन्त्रिता अनेकोपायै रक्षिताः स्पन्दन्तेऽस्थिरधर्मतया । कीदृशास्ते ? ममोपलक्षणात् 'तव च' हस्तं हे आर्य ! आगताः प्राप्ताः स्ववशा इत्यर्थः । वयं पुनः सक्तान्यभिष्वङ्गवन्ति कामेष्वेवंविधेष्वपि चामीष्वभिष्वङ्गो मोहविलसितमिति भावः । अतो भविष्यामो यथेमे पुरोहितादयः । यथाऽमीभिश्चञ्चलत्वमवलोक्यैते त्यक्तास्तथा वयमपि त्यक्ष्याम इति भावः ॥४५॥ किमित्यमी सुखहेतवोऽपि त्यज्यन्ते ? इत्याह
सामिसं कुललं दिस्सा बज्झमाणं निरामिसं ।
आमिसं सव्वमुज्झित्ता विहरिस्सामो निरामिसा ॥४६॥ व्याख्या-प्रक्रमात् सामिषं मांसोपेतं 'कुललं' गृधं शकुनिकां वा दृष्ट्वा बध्यमानं पीड्यमानं 'पक्ष्यन्तरैरिति गम्यम्' । निरामिषमामिषविरहितं पुनरन्यथाभूतं अबध्यमानं 'दृष्ट्वेति गम्यते' । आमिषमभिष्वङ्गहेतुं धनधान्यादि सर्वमुज्झित्वा त्यक्त्वा विहरिष्याम्यप्रतिबद्धविहारितया चरिष्यामि निरामिषा त्यक्ताभिष्वङ्गहेतुः ॥४६॥ पुनरुपदेष्टुमाह
गिद्धोवमे य नच्चा णं कामे संसारवड्डणे ।
उरगो सुवण्णपासि व्व संकमाणो तणुं चरे ॥४७॥ व्याख्या गृध्रोपमान् 'चः समुच्चये' ज्ञात्वा ‘णं वाक्यालङ्कारे' प्रक्रमाद् विषयामिषवतो लोकान् कामांश्चसंसारवर्धनान् संसारवृद्धिहेतून् ज्ञात्वेति योगः । किमित्याह-'उरगो' 'सुवण्णपासि व्व'त्ति आर्षत्वादिवशब्दोऽत्र भिन्नक्रमः । उरग इव सर्प इव सौपर्णेयपाइँ गरुडसमीपे शङ्कमानो भयत्रस्तस्तन्विति स्तोकं मन्दं यतनया चरेः क्रियासु प्रवर्तस्व । अयमाशयो यथा सौपर्णेयोपमैविषयैर्न बाध्यसे तथा संयममासेवस्व ॥४७॥ ततश्च किमित्याह
नागु व्व बंधणं छित्ता अप्पणो वसहिं वए ।
एयं पत्थं महाराय ! उसुयारि त्ति मे सुयं ॥४८॥ व्याख्या-नाग इव गज इव बन्धनं छित्त्वाऽऽत्मनो वसतिं व्रजति । अयमभिप्रायो यथा नागो वरत्राण्डुकादि बन्धनं छित्त्वा द्विधा कृत्वात्मनो वसतिं विन्ध्याटवीं व्रजत्येवं भवानपि कर्मबन्धनं निहत्यात्मनः शुद्धजीवस्य वसतिं मुक्ति
Jain Education International 2010_02
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
