________________
चतुर्दशमिषुकारीयाध्ययनम्
४३१ सत्त्वः, कुतोऽमूर्तभावादिन्द्रियग्राह्यरूपाद्यभावात् । अमूर्तभावादपि च भवति नित्यः । तथाहि-यद् द्रव्यत्वे सत्यमूर्तं तन्नित्यं यथा व्योम । न चैवममूर्तत्वादेव तस्य बन्धासम्भवः । यतः 'अज्झत्थ'त्ति अध्यात्मशब्देनात्मस्थमिथ्यात्वादयस्ततस्तद्धेतुस्तत्कारणको नियतो निश्चितोऽस्य सम्बन्धः कर्मसंश्लेषः, यथा ह्यमूर्तस्यापि व्योम्नोमूर्ते घटादिभिः सम्बन्धः । एवमममूर्तस्याप्यस्य मूर्तेः कर्मभिरसौ न विरुद्ध्यते । तथा चोक्तम्
"अरूपं हि यथाकाशं रूपिद्रव्यादिभाजनम् ।
तथा ह्यरूपी जीवोऽपि रूपिकर्मादिभाजनम्" ॥१॥ तथा संसारश्चतुर्गतिभ्रमणरूपस्तद्धेतुं तत्कारणं वदन्ति बन्धं कर्मबन्धम्, एतेन निष्क्रियत्वमपि निराकृतमिति ||१९||
यत एवमस्त्यात्मा नित्योऽत एव च भवान्तरयायी तस्य च बन्धो बन्धस्य च मोक्ष इत्यत:
जहा वयं धम्ममयाणमाणा पावं पुरा कम्ममकासि मोहा ।
ओरुज्झमाणा परिरक्खियंता तं नेव भुज्जो वि समायरामो ॥२०॥
व्याख्या-यथा वयं धर्मं सम्यक्त्वाद्यजानानाः पापं पापहेतुं पुरा पूर्वं कर्माकार्ष्ण कृतवन्तो मोहादज्ञानादवरुध्यमाना गृहान्निर्गममलभमानाः परिरक्ष्यमाणा भृत्यैः परिपाल्यमानास्तत् पापकर्म नैव भूयोऽपि पुनरपि समाचरामो यथावद् विदितवस्तुत्वादिति । अत्र द्वित्वे बहुत्वमस्मत्प्रयोगाददुष्टम् ॥२०॥ किञ्च
अब्भाहयंमि लोगंमि सव्वओ परिवारिए ।
अमोहाहिं पडंतीहिं गिहंसि न रहूं लभे ॥२१॥
व्याख्या-अभ्याहते आभिमुख्येन पीडिते लोके सर्वतः सर्वासु दिक्षु परिवारिते परिवेष्टिते । अमोघाभिरवन्ध्यप्रहरणोपमाभिः पतन्तीभिरागच्छन्तीभिर्गृहवासे न रतिमासक्ति 'लभे'त्ति लभावहे, यथा हि वागुरावेष्टितो मृगोऽमोघैः प्रहरणैाधेनाभ्याहतो न रतिं लभते एवमावामपीति ॥२१॥ भृगुराह
केण अब्भाहओ लोओ केण वा परिवारिओ ? ।
का वा अमोहा वुत्ता जाया चिंतावरो हुमि ॥२२॥ व्याख्या-केन व्याधतुल्येनाभ्याहतो लोकः ? केन वा वागुरारूपेण परि
Jain Education International 2010_02
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
