________________
३५८
उत्तरज्झयणाणि-१ लभ्रूण वि आयरियत्तणं अहीणपंचिंदियया हु दुल्लहा । विगलिंदियया हु दीसई समयं गोयम ! मा पमायए ॥१७॥
व्याख्या-लब्ध्वाप्यार्यत्वमहीनपञ्चेन्द्रियता 'हुरेवार्थे' दुर्लभैव इहैव हेतुमाह'विगलि'त्ति विकलानि रोगादिभिरुपहतानि इन्द्रियाणि एषां तद्भावो विकलेन्द्रियता । 'हुर्बाहुल्ये' ततश्च यतो बाहुल्येन विकलेन्द्रियता दृश्यते । ततो दुर्लभाहीनपञ्चेन्द्रियता शेषं स्पष्टम् ॥१७॥
अहीणपंचिंदियत्तं पि से लहे उत्तमधम्मसुई हु दुल्लहा ।
कुतित्थिनिसेवए जणे समयं गोयम ! मा पमायए ॥१८॥
व्याख्या—अहीनपञ्चेन्द्रियत्वमप्यतिदुर्लभम् । स इति जन्तुः कथञ्चिल्लभेत तथाप्युत्तमधर्मस्य श्रुतिः श्रवणरूपा । 'हुनिश्चये' दुर्लभैव । यतः कुतीर्थिनां शाक्यादीनां निषेवकः पर्युपासको जनस्तेषां हि यश:सत्काराद्यर्थित्वेन प्राणिप्रियकामभोगाद्युपदेशित्वेन च सुकरैव सेवा तत्तीर्थकृतामपीदृशत्वात् । उक्तञ्च
"सत्कारयशोलाभार्थिभिश्च मूढैरिहान्यतीर्थकरैः ।
अवसादितं जगदिदं प्रियाण्यपथ्यान्युपदिशद्भिः" ॥१॥ तत्सेविनां कुतो धर्मश्रुतिरिति शेषं प्राग्वद् व्याख्येयम् ॥१८॥
लभ्रूण वि उत्तमं सुई सद्दहणा पुणरावि दुल्लभा । मिच्छत्तनिसेवए जणे समयं गोयम ! मा पमायए ॥१९॥
व्याख्या-लब्ध्वाऽप्युत्तमां धर्मश्रुतिं श्रद्धानं तत्त्वरुचिरूपं पुनरपि दुर्लभं यथो मिथ्यात्वमतत्त्वे तत्त्वप्रत्ययरूपं तन्निषेवको जनोऽनादिभवाभ्यस्ततया गुरुकर्मतया च तत्रैव प्रायः प्रवृत्तेरिति समयं० प्राग्वत् ॥१९॥
धम्मं पि हु सद्दहंतया दुलहया काएण फासया । इह कामगुणेसु मुच्छिया समयं गोयम ! मा पमायए ॥२०॥
व्याख्या-धर्म सर्वज्ञोक्तमपि भिन्नक्रमतो 'हुरलङ्कारे' श्रद्दधतोऽपि कर्तुमभिलषन्तोऽपि दुर्लभकाः कायेनोपलक्षणान्मनसा वाचा च स्पर्शकाः कर्तारो यतः इह जगति कामगुणेषु शब्दादिषु मूर्छिता गृद्धा ‘जीवा' इति शेषः । प्रायः प्राणिनां ह्यपथ्येष्वेव विषयेष्वभिष्वङ्गः । यतः
"प्रायेण हि यदपथ्यं तदेव चातुरजनप्रियं भवति । विषयातुरस्य जगतोर्यथाऽनुकूलाः प्रिया विषयाः" ॥१॥
Jain Education International 2010_02
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
