________________
२४५
षष्ठं क्षुल्लकनिर्ग्रन्थीयमध्ययनम्
"कलत्रनिगडं दत्त्वा न सन्तुष्टः प्रजापतिः ।
भूयोऽप्यपत्यरूपेण ददाति गलशृङ्खलाम्" ॥१॥ त एव मोहादिहेतुतयैकेन्द्रियादिजातीनां पन्थानस्तत्प्रापकत्वान्मार्गाः पाशजातिपथास्तान् बहून् विद्यानां विलुप्तिहेतून् । किमित्याह-आत्मना स्वयं न तूपरोधादिना सद्भ्यो हितः सत्यः संयमः सदागमो वा तमेषयेद् गवेषयेन्मैत्री च मित्रभावं भूतेषु पृथिव्यादिषु कल्पयेत् कुर्यादिति ॥२॥ अपरं च
माया पिया पहुसा भाया भज्जा पुत्ता य ओरसा ।
नालं ते मम ताणाय लुप्पंतस्स सकम्मुणा ॥३॥ व्याख्या-माता पिता स्नुषा वधूः भ्राता भार्या पुत्राश्चौरसाः स्वाङ्गोद्भवाः, आस्तामजातपुत्राः । नालं न समर्थास्ते मात्रादयो मम त्राणाय रक्षणाय लुप्यमानस्य बाध्यमानस्य स्वकर्मणा । यतः
"पिइ-माइ-भाइ-भगिणी-भज्जा-पुत्ताण जं कए कुणइ ।
पावं तस्स विवागं भुंजइ इक्कलओ दुक्खी" ॥१॥ ॥३॥ ततश्च
एयमटुं सपेहाए पासे समियदंसणे ।
छिंद गिद्धि सिणेहं च न कंखे पुव्वसंथवं ॥४॥ व्याख्या-एवमेतं पूर्वोक्तमर्थं स्वप्रेक्षया स्वबुद्ध्या पश्येद् अवधारयेत् । शमितं दर्शनं मिथ्यारूपं येन स शमितदर्शनः सम्यग्दृष्टिश्छिन्द्याद् गृद्धि विषयाभिकाङ्क्षां स्नेहं च स्वजनादिषु न काक्षेदभिलषेत् पूर्वसंस्तवं पूर्वपरिचयमेकग्रामोषितोऽयमित्यादिकं यतो न कश्चिदिह परत्र वा दुःखसम्भवे धर्म विना त्राणायेति भावः ॥४॥ अस्यैवार्थस्य फलमाह
गवासं मणिकंडलं पसवो दासपोरुसं ।
सव्वमेयं चइत्ता णं कामरूवी भविस्ससि ॥५॥ व्याख्या-गावश्चाश्वाश्च गवाश्वं मणयश्च कुण्डलानि च प्रतीतानि उपलक्षणमेतच्छेषालङ्काराणां स्वर्णादीनां च [पशवः अजैडकादयः] दासाश्च गृहजातादयः 'पोरुसं' त्ति
१. पितृ-मातृ-भ्रातृ-भगिनी-भार्या-पुत्राणां यत्कृते करोति ।
पापं तस्य विपाकं भुङ्के एकाकी दु:खी ॥१॥
Jain Education International 2010_02
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
