________________
२५
વર્ણનના સંબંધ માટે હરિકેશ મુનિનું ચરિત્ર બારમાં અધ્યયનમાં બતાવેલ છે. શરૂઆતમાં વૃત્તિકારે પ૯ શ્લોકોમાં હરિકેશબલમહર્ષિનું દૃષ્ટાંત બતાવેલ છે અને તેમાં ચાર જ્ઞાનવાળા મહાત્મા ગુગંધરસૂરિની દેશના શ્લોક ૪થી ૧૦માં આપેલ છે તે આ પ્રમાણે છે. ૩૧
હરિકેશમુનિનું શેષકથાનક સૂત્ર વડે જ બતાવ્યું છે. ગાથા ૨-૩માં હરિકેશ મુનિ કેવા છે તે બતાવતાં કહ્યું છે કે, પાંચસમિતિ અને ત્રણગુપ્તિવાળા અને જિતેન્દ્રિય છે.૩૨ અને ભિક્ષા માટે યજ્ઞપાટકમાં જાય છે, ત્યાં જાતિમદવાળા બ્રાહ્મણો ઉપસર્નાદિ કરે છે ત્યારે હિંદુકવૃક્ષવાસી યક્ષ મુનિના દેહમાં પ્રવેશીને જે વચનો કહે છે, તે ગાથા થી ૪૬માં બતાવીને ગાથા-૪૭માં તેનું નિગમન કરેલ છે. તેમાં ગાથા-૪૬માં ધર્મ, શાન્તિતીર્થ વિ. શું છે તે બતાવતાં મુનિ કહે છે—ધર્મ અહિંસાદિસ્વરૂપ છે, કર્મરજને દૂર કરે તે હૂદ છે, શાન્તિતીર્થ બ્રહ્મચર્ય છે. તે શાંતિતીર્થ ભાવમલ વગરનું અને આત્માની પ્રસન્ન લેક્ષાળું છે, તેમાં સ્નાન કરીને વિમલ, વિશુદ્ધ, અત્યંત શીતલતા પામીને કર્મરૂપી દોષનો હું ત્યાગ કરું છું.33
આ સંપૂર્ણ અધ્યયન તાત્ત્વિક ચર્ચા સભર છે.
३१. "तत्रान्यदा चतुर्जानिश्रीगुणन्धरसूरयः ।।
सतन्त्रस्य नृपस्याग्रे प्रचक्रुर्देशनामिति ॥४॥ शृङ्गारादिरसैराढ्ये राग-द्वेषोरुतुम्बके । गाढगर्दभिलाकारचतुर्गतिविराजिते ॥५॥ कषायप्रबलाश्रान्तबलीवर्दसमायुते । सारथीभूतमिथ्यात्व-प्रमादायामयोत्रके ॥६॥ आयु:परम्पराबद्धघटीचक्रसमाकुले। मोहसीरपतिप्रष्ठहास्यादिबहुकर्षके ॥७॥ विचित्रजन्मसन्तानगुरुकेदारशोभिते । सदोप्तकर्मबीजौघे मृत्युपानान्तिकाश्रिते ॥८॥ भीमे भवारघट्टेऽस्मिन्नजस्रं कालकुल्यया । इतश्चेतश्च नोद्यन्ते जलवज्जन्तवो ह्यमी ॥९॥ एवं विज्ञाय भो भव्याः ! सर्वसौख्यैककारणे ।
सर्वक्लेशहरे जैनधर्मे यत्नो विधीयताम्" ॥१०॥ - अ० १२ भूमिकायाम् ३२. "इरि-एसण-भासाए-उच्चार-समिईसु य ।
जओ आयाण-निक्खेवे संजओ सुसमाहिओ ॥२॥ मणगुत्तो वयगुत्तो कायगुत्तो जिइंदिओ।
भिक्खट्ठा बंभइज्जंमि जन्नवाडमुवट्ठिओ" ॥३॥ - अध्य० १२ गा० २।३ ३३. "धम्मे हरए बंभे संतितित्थे अणाविले अत्तपसन्नलेसे । ___जर्हिसि न्हाओ विमलो विसुद्धो सुसीईभूओ पजहामि दोसं" ॥४६॥ - अध्य० १२ गा० ४६ ॥
Jain Education International 2010_02
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
