________________
१८२
संमतितर्कप्रकरणे, काण्ड-३, गाथा-३४
"साहाविओ वि समुदयकओ व्व एगत्तिओऽत्थ होजाहि" ।।३/३३ ।। સમુદયજનિત વિશ્વસાઉત્પાદ, તેઅચેતનસ્કંધ અભ્રાદિકનો. તથા–સચિત્તઃ મિશ્ર શરીર: વર્ણાદિકનો નિર્ધાર-જાણવો. ૧૫૩
ढl.c, u.२७ પરપ્રત્યય ધર્માદિકણો, નિયમઈ ભાષિઓ ઉત્પાદ રે.
નિજપ્રત્યય પણ તેહ જ કહો, જાણી અંતરનયવાદ રે. ૧૫૯. જિન) ધર્માસ્તિકાયાદિકનો ઉત્પાદ, તે નિયમઈ પરપ્રત્યય, સ્વોપષ્ટસ્મગત્યાદિપરિણતજીવ પુદ્ગલાનિમિત્તજ ભાષિઓ. ઉભયજનિત તે-એકજનિત પણિ હોઈ, તે માર્ટિ-તેહનઈ નિજપ્રત્યય પણિ કહો.
अंत२नया:-निश्यय: व्यवहार. १५0न, में अर्थ. “आगासाईआणं तिहं परपञ्चओऽणियमा।। ३/३३ ।।" એ સમ્મતિગાથા મધ્યે સાકાર પ્રશ્લેષઈ બીજો અર્થ વૃત્તિકારઈ કહિઓ છઈ, તે અનુસરીનઈ લિખ્યો ७७. १५७.
[ उत्पादवद् विगमस्यापि द्वैविध्यवर्णनम् ] उत्पादवद् विगमोऽपि तथाविध एवेत्याह
विगमस्स वि एस विही समुदयजणियम्मि सो उ दुवियप्पो ।
समुदयविभागमेत्तं अत्यंतरभावगमणं च ।।३४।। विगमस्याप्येष एव द्विरूपो भेदः-स्वाभाविकः प्रयोगजनितप्टोति तद्वयातिरिक्तस्य वस्तुनोऽभावात पूर्वावस्थाविगमव्यतिरेकेणोत्तरावस्थोत्पत्त्यनुपपत्तेः न हि बीजादीनामविनाशेऽङ्कुरादिकार्यप्रादुर्भावो दृष्टः । न चाऽवगाह-गति-स्थित्याधारत्वं तदनाधारत्वस्वभावप्राक्तनावस्थाध्वंसमन्तरेण संभवति तत्र समुदयजनिते यो विनाशः स उभयत्रापि द्विविधःएकः समुदयविभागमात्रप्रकारो विनाशः यथा पटादेः कार्यस्य तत्कारणपृथक्करणे तन्तुविभागमात्रम्, द्वितीयप्रकारस्त्वर्थान्तरभावगमनं विनाशो यथा मृत्पिण्डस्य घटार्थान्तरभावनोत्पादो विनाशः । न चार्थान्तररूपविनाशविनाशे मृत्पिण्डप्रादुर्भावप्रसक्तिरिति वक्तव्यम, पूर्वोत्तर कालावस्थयोरसंकीर्णत्वात्-अतीततरत्वेन प्राक्तनावस्थाया उत्पत्तेः अतीतस्य च वर्तमानताऽयोगात्-तयोः स्वस्वभावापरित्यागतस्तथानियतत्वात् तुच्छरूपस्य ह्यभावस्याऽभावः स्यादपि तदभावरूपः, न तु वस्त्वन्तरादुपजायमानं वस्त्वन्तरमतीतरावस्थारूपं भवितुमर्हति
1. वा (स्या. कल्प., द्रव्य. रास) ।
Jain Education International 2010_02
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
