________________
१८०
संमतितर्कप्रकरणे, काण्ड - ३, गाथा- ३३
-: द्रव्यगुणपर्यायनो रास :
ढा. ८. १८
હવઈ-ઉત્પાદના ભેદ કહઈ છઈ—
દ્વિવિધ—પ્રયોગજ વીસસા, ઉત્પાદ પ્રથમ અવિશુદ્ધ રે.
તે નિયમઈ સમુદયવાદનો, યતનઈં સંયોગજ સિદ્ધ રે. ૧૫૨. જિન૦
द्विविध-उत्पाः २. प्रा छ; खेड :- प्रयोग, जीभे-वीससा - हतां स्वभाव नित पहिलोઉત્પાદઃ તે વ્યવહારનો છે, તે માટઈં-અવિશુદ્ધ કહિઈં. તે નિર્ધાર—સમુદયવાદનો તથા યતનઈં કરી अवयवसंयोग सिद्ध अहि. अत्र सम्मतिगाथा
उपाओ दुविअप्पो, पओगजणिओ अ वीससा चेव ।
तत्थ य पओगजणिओ, समुदयवाओ अपरिसुद्धो ।। ३ / ३२ ।। -: अष्टसहस्रीतात्पर्यविवरणे
परि. १, का. ११
ननु एवमुत्पादादित्रयस्य कारणानपेक्षत्वे घटोत्पादाद्यर्थे दण्डग्रहणादौ प्रवृत्तिर्न स्यादिति आशङ्कायां आह-तद्विशेष एवेति इत्थं चोत्पादस्य प्रायोगिकवैश्रसिकभेदेन द्विविधत्वाद् द्वितीये हेत्वनपेक्षायामपि प्रथमे तदपेक्षाध्रौव्यान्न प्रवृत्त्युच्छेद इति भावः । एतच्चोत्पादद्वैविध्यं
Jain Education International 2010_02
:
“उप्पाओ दुविअप्पो पओगजणिओ अ वीससा च" [३/३२]
इत्यादिग्रन्थेन भगवता सम्मतिकारेणापि भणितमिति नास्मत्सम्प्रदायप्रतिकूलेयं कल्पनेति बोध्यम् । एवं सति कालादिहेतुपञ्चकसामग्र्याः कार्योत्पत्तिमात्रनियतत्वभङ्गेनापसिद्धान्तभीस्तु गौणमुख्यभावेन तदभङ्गद् वारणीया, उक्तद्वैविध्यस्य प्रयोगविश्रसाप्राधान्येनैव व्यवस्थितेरिति दिग् । [ विस्रसाजन्यस्याप्युत्पादस्य द्वैविध्यवर्णनम् ]
विस्रसाजनितोऽप्युत्पादो द्विविध इत्याह
साभाविओ व समुदयकओ व्व एगत्तिओ व्व होज्जाहि । आगासाईआणं तिन्हं परपच ओऽणियमा ।। ३३ ।।
स्वाभाविकष्टा द्विविध उत्पादः - एकः समुदयकृतः प्राक्प्रतिपादितावयवारब्धो घटादिवत् ।
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
