Agam 25 Prakirnak 02 Atur Pratyakhyan Sutra

SR No.: 002562
Original Sutra Author: Veerbhadra Gani
Author: Kirtiyashsuri
Publisher: Sanmarg Prakashan
Publication Year: 2010
Total Pages: 400
Language: Prakrit, Sanskrit, Gujarati
Classification: Book_Devnagari, Agam, Canon, F000, & F020
File Size: 11 MB

Page 22

પ્રાસ્તાવિક
પંડિત મરણના ફળની વિચારણાં, જે આત્માઓ સમ્યગ્દર્શનમાં લીન છે, આલોક કે પરલોકના નિયાણાથી રહિત છે અને શુભ લેશ્યાથી આત્માને ભાવિત કરે છે તે પંડિત મરણને પામે છે અને ભવાંતરમાં સુલભબોધિ બને છે. - જિનવચનને પાળવામાં કટિબદ્ધ, ગુરુવચનને હૃદયપૂર્વક સ્વીકારનારા, નિર્મળ-નિરતિચાર આચારને પાળનારા અને અસંક્લિષ્ટ ચિત્તવૃત્તિવાળા તે ક્ષેપકો અલ્પસંસારી બને છે. સદ્ગતિ અને મુક્તિના ભાગી બને છે.
આ ભાવોથી ભાવિત બનેલો તે ક્ષેપક પોતાને ઉદ્દેશીને કહે છે કે, “હે આત્મન્ ! આજ સુધી ચૌદ રાજલોકમાં બાલમરણ વડે તું અનંતીવાર મૃત્યુ પામ્યો છે. આજે રૂડો અવસર આવ્યો છે તો દર્શનજ્ઞાનથી યુક્ત એવો તું પંડિતમરણ માટે સમુદ્યત થા !”
એ ક્ષપક આત્માને અનુશાસિત કરતાં વિચારે કે, “મરણ સમયે જે દુઃખ ઉત્પન્ન થયા છે. તેમાં તું પોતે જ નિમિત્તરૂપ છે. બીજું કોઈ તને દુખ આપતું નથી. આ દુઃખો કરતાં ઘણાં વધારે દુઃખો તેં આજ સુધી સંસારમાં અનંતીવાર ભોગવ્યાં છે, એની સામે આ દુઃખો શું વિસાતમાં ! હવે આ ભૂખના દુઃખમાં આહારની લાલસા કરવા જેવી નથી. કારણ કે, અનંતકાળમાં દરેક પુગલોને તે આહાર તરીકે ગ્રહણ કર્યા છે. પણ તેનાથી ય હજુ જો તું તૃપ્તિ પામ્યો નથી તો હવે અલ્પમાત્ર આહારાદિકથી તું શું તૃપ્તિ પ્રાપ્ત કરીશ ? અગ્નિ જેમ ઘાસ અને લાકડાથી ક્યારેય ધરાતો નથી, લવણ સમુદ્ર હજારો નદીઓથી જેમ ભરાતો નથી તેમ દેહધારી આત્મા આહારથી ક્યારેય તૃપ્તિ પામતો નથી.”
આવી અનેક ભાવનાઓથી ભાવિત ક્ષેપકનું દષ્ટાન્ત આપીને ગુરુ ભગવંત વર્તમાન ક્ષેપકને સમાધિમરણ માટે સજ્જ બનાવે છે. રાધાવેધ તુલ્ય આ અનશનનું ફળ મુક્તિ છે. મુક્તિ જન્મ-મરણની પરંપરાથી રહિત છે, આધિ-વ્યાધિ-ઉપાધિથી રહિત છે, રોગ-શોક-ભૂખ-તૃષા વગેરે સંપૂર્ણ દુઃખોથી રહિત છે. આ રીતે ફળની સુંદરતા અને મહાનતા બતાવીને ગુરુ ભગવંત ક્ષેપકના ઉત્સાહને વધારે છે.
ગુરુ ભગવંતના મુખે સાંભળેલ પૂર્વ ક્ષપકોના સ્વરૂપને અને સમાધિમરણના ફળ વર્ણનને વર્તમાન ક્ષપક તેવી જ શ્રદ્ધાપૂર્વક સ્વીકારે છે.
ગાથા ૫૯થી અંતિમ વાતો જણાવતાં ગ્રંથકાર લખે છે કે મરણની અનંત વેદનામાં ચૌદપૂર્વધરની કક્ષાને પામેલા, સમર્થ ચિત્તવાળા પકો પણ અભ્યસ્ત એવી દ્વાદશાંગીના ચિંતન-સ્મરણ-પુનરાવર્તન માટે પૂરેપૂરા સમર્થ નથી બનતા.
તેથી અંત સમયે માત્ર પંચ પરમેષ્ઠિને નમસ્કાર કરવારૂપ મહામંત્રના અત્યંત ભાવિત એવા એકાદ પદમાં જે સાધક સ્થિર થાય છે. તે મરણને સમાધિમય બનાવે છે, તેના પરિણામે તે વધુમાં વધુ ત્રણ ભવમાં જ મુક્તિને વરે છે. આ વાતને સુપેરે જાણનાર તે ક્ષેપક પંચપરમેષ્ઠિને નમસ્કાર કરવારૂપ પદોમાં અત્યંત ઉપયોગશીલ બની પંડિત મૃત્યુને વરે છે. નિષ્કષાય, દાંત, શૂરવીર, શીલવાન, ધીર અને શાંત એવો તે ક્ષેપક મોક્ષની દિશામાં ઝડપભેર આગળ વધે છે.

Translation AI Generated

## Proposing
This discourse considers the fruit of the death of a learned soul, who is immersed in right knowledge, free from the control of the heavens or the underworld, and is affected by the auspiciousness of the soul. Such a learned soul attains death and becomes easily enlightened in the next life. - Those who are committed to following the teachings of the Jinas, who accept the teachings of the Guru with all their heart, who follow pure and non-violent conduct, and who have an unattached mind, become short-lived. They become participants in liberation and salvation.

Influenced by these thoughts, such a soul addresses itself, saying, "O soul! Until today, you have died countless times in the fourteen realms due to untimely death. Today, a good opportunity has come, so you, who are endowed with knowledge and insight, should prepare for a learned death!"

Such a soul, disciplining itself, thinks, "The suffering that arises at the time of death, you yourself are the cause of it. No one else is causing you pain. You have experienced far greater suffering in the world countless times, compared to these. What are these sufferings in comparison? Now, there is no need to desire food in the suffering of hunger. Because, for an infinite time, you have consumed every particle as food. But if you are still not satisfied with it, then what satisfaction will you gain from a small amount of food and other things? Just as fire is never satisfied with grass and wood, and the salt sea is never filled by thousands of rivers, so too, the embodied soul is never satisfied with food."

By giving the example of such a soul, the Guru prepares the present soul for a peaceful death. The fruit of this fasting, which is like a flood of nectar, is liberation. Liberation is free from the cycle of birth and death, free from attachment, disease, and delusion, and free from all suffering like illness, sorrow, hunger, and thirst. By showing the beauty and greatness of the fruit in this way, the Guru increases the enthusiasm of the soul.

The present soul accepts with the same faith the description of the form of the previous souls and the fruit of peaceful death, as heard from the mouth of the Guru.

From verse 59 onwards, the author writes that even those who have attained the level of the fourteen previous realms, who have a strong mind, and who are mature, are not fully capable of contemplating, remembering, and repeating the twelve angas.

Therefore, at the end, the seeker who becomes stable in a single verse, which is extremely affected by the great mantra of salutation to the five supreme beings, makes death peaceful. As a result, he attains liberation in a maximum of three births. Knowing this well, such a soul becomes very adept at the verses of salutation to the five supreme beings and attains a learned death. In conclusion, such a soul, who is fearless, brave, virtuous, patient, and calm, moves rapidly towards liberation.