Agam 40 Mool 01 Aavashyam Sutra Niryukti Part 01

SR No.: 002521
Original Sutra Author: Haribhadrasuri, Bhadrabahuswami
Publisher: Bherulal Kanhiyalal Kothari Religious Trust
Total Pages: 340
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_aavashyak
File Size: 14 MB

Page 88

नावश्यक - हारिभद्रीयवृत्तिः
11 1919 ||
उत्तरकुरु सोहम्मे महाविदेहे महन्थलो राया । ईसाणे ललियंगो महाविदेहे वइरजंधो ॥ १ ॥ * ( प्रक्षिप्ता ) उत्तरकुरु सोहम्मे विदेहि तेगिच्छियस्स तत्थ सुआ । रायसुय सेट्ठिमचा सत्थाहसुया वयंसा से ॥ १७२ ॥
अन्या अपि उक्तसंबन्धा एव द्रष्टव्याः तावत् यावत् 'पढमेण पच्छिमेण' गाहा, किंतु यथाऽवसरमसंमोहनिमित्तम्पन्यामं करिष्यामः । प्रथमगाथागमनिका -धनः सार्थवाहो घोषणं यतिगमनं अटवी वर्षस्थानं च बहुवोलीने वर्षे चिन्ता घृतदानमासीत्तदा । द्वितीयगाथागमनिका - उत्तर कुरौ सौधर्मे महाविदेहे महाबलो राजा ईशाने ललिताङ्गो महा.विदेहे च वैरजङ्घः । इयमन्यकर्त्तृकी गाथा सोपयोगा च । तृतीयगाथागमनिका - उत्तरकुरौ सौधर्मे महाविदेहे चिकित्स कस्य तत्र सुतः राजसुतश्रेष्ठ्यमात्यसार्थवाहसुता वयस्याः 'से' तस्य । आसां भावार्थः कथानकादवसेयः, प्रतिपदं च अनुरूपः क्रियाऽध्याहारः कार्य इति, यथा-धनैः सार्थवाह इति धनो नाम सार्थवाह आसीत्, स हि देशान्तरं गन्तुमना घोषणं कारितवानित्यादि । कथानकम् - 'तेणं काले तेणं समएणं अवरविदेहे वासे धणो नाम सत्यवाही होत्या, सो खितिपतिआिओ नयराओ वसंतपुरं पट्ठिओ वणिज्जेणं, घोसणयं कारेड् - 'जो भए सद्धिं जाइ तस्साहमुदंत वहामित्ति,' तंजहा - खाणेण वा पाणेण वा वत्थेण वा पत्तेण वा ओसहेण वा भेसजेण वा अण्णेण वा केणई जो जेण बिसूरत
१ तस्मिन्काले तमिन्समयेऽवरविदेहे वर्षे धनो नाम सार्थवाहोऽभूत् स क्षितिप्रतिष्ठितात् नगराद्वसन्तपुरं प्रस्थितो वाणिज्येन, घोषणां पश्यति-यो मया सार्धं याति तस्याहमुदन्तं वहामीति, तद्यथा-खादनेन वा पानेन वा वस्त्रेण वा पात्रेण वा औषधेन वा भैषज्येन वा अन्येन वा यो (बिना) वेग केन - पीदति इति' * इयं अन्यकर्तृकी सोपयोगा चेति वृत्तिकारा: + घनसा०
तं' 'च सोऊण बहत्रे तडियकप्पडियादओ पयट्टंति, विभासा, जाव तेण समं गच्छो साहूण संपद्धितो, को पुण कालो ?, चरम निदाघो, सोय सत्थो जाहे अडविमज्झे संपत्तो ताहे वासरत्तो जाओ, ताहे सो सत्थवाहो अइदुग्गमा पंथत्तिकाउं तत्थेव सत्थनिवे काउं वासावासं ठितो, तंमि य ठिते सबो सत्थो ठितो, जाहे य तेसिं सत्थिल्लियाणं भोयणं णिट्ठियं ताहे कंदमूलफलाणि समुद्दिसिउमारद्धा, तत्थ साहुणो दुक्खिया जदि कहवि अहापवत्ताणि लभंति ताहे गेण्हंति, एवं काले वञ्चं वासारत्ते ताहे तस्स धणस्स चिंता जाता - को एत्थ सत्थे दुक्खओत्ति ?, ताहे सरिअं जहा मए समं साहुणो आगया, तेसिं च कंदाइ न कप्पंति, ते दुक्खिता तबस्सिणो, कल्लं देमित्ति पभाए निमन्तिता भणंति-जं परं अम्ह कप्पि होजा तं गेहेजामो, किं पुण तुब्भं कप्पति ?, जं अकयमकारियं भिक्खामेत्तं, जं वा सिणेहादि, तो तेण साहू घयं फासूयं विउलं दाणं दिण्णं, सो य अहाउयं पालेत्ता कालमासे कालं किवा तेण दाणफलेण उत्तरकुराए
१ तच्छ्रुत्वा च बहवस्तटिक क्राटिकादयः प्रवर्त्तन्ते विभाषा (वर्णनं), याजसेन समं गच्छः साधूनां संप्रस्थितः कः पुनः कालः १, चरमनिदाघः, स च सार्थो दावीमध्ये संप्राप्तः तदा वर्षारात्रो जातः, तदा स सार्थवाहोऽतिदुर्गमाः पन्थान इतिकृत्वा तत्रैव सार्थनिवेशं कृत्वा वर्षावास स्थितः तस्मिंश्च स्थिते सर्वः सार्थः स्थितः यदा च तेषां सार्थिकानां भोजनं निष्ठितं तदा कन्दमूलफलानि समुदेष्टुं (अनुं ) आरब्धाः, तत्र साधवः दुःखिता यदि कथमपि यथाप्रवृत्तानि लभन्ते तदा गृह्णन्ति एवं काले व्रजति स्तोकावशेषो वर्षा रात्रः तदा धनस्य चिन्ता जाता क एतस्मिन्सार्थे दुःखित इति, तदा स्मृतं यथा मया समं साधव आगतास्तेषां कन्दादि न करूपते, ते दुःखितास्तपस्विनः, कक्ष्ये दास्ये इति प्रभाते निमन्त्रिता भणन्ति यत्परमस्माकं करूप्यं भवेत्तग्रहीष्यामः, किं पुनर्भवतां कल्पते ?, यदकृतमकारितं भिक्षामात्रं यद्वा चेहादि, ततः तेन साधुभ्यो घृतं प्रासुकं विपुलं दानं दतं स च यथायुष्कं पालयित्वा कालमासे कालं कृत्वा तेन दानफलेन उत्तरकुरुषु * होज्ज + सिणेहंति.
मैणूसो जाओ, ओ आउक्खएणं सोहम्मे कप्पे देवो उववण्णो, ततो चइऊण इहेव जंबूदीवे दीवे अवरविदेहे गंधिलावतीजिए वेडुपए गंधारजणवए गन्धसमिद्धे विज्जाहरणगरे अतिबलैरण्णो नत्ता सयबलराइणो पुत्तो महाबलो नाम राया जाओ, तत्थ सुबुद्धिणा अमत्रेण सावगेण पिअवयस्तेण णाडयपेक्खा अक्खित्तमणो संबोहिओ, मासावसेसाऊ बावीसदिणे भत्तपञ्चक्खाणं काउं मरिऊण ईसाणकप्पे सिरिप्पभे विमाणे ललियंगओ नाम देवो जाओ, ततो चइऊण इव जंबूदीचे दीवे पुक्खलावइविजए लोहग्गलणगरसामी वइरजंघो नाम राजा जाओ, तत्थ सभारिओ पच्छिमे वए पत्रयामित्ति चिंतंतो पुत्तेण वासघरे जोगधूवधूविए मारिओ, मरिऊण उत्तरकुराए सभारिओ मिहुणगो जाओ, तओ सोहम्मे कप्पे देवो जाओ, ततो चइऊण महाविदेहे वासे खिइपइट्ठिए नगरे वेज्जपुत्तो आयाओ, जद्दिवसं च जातो तद्दिवसमेगाहजातगा से इमे चत्तारि वयंसगा तंजहा - रायपुत्ते सेट्ठिपुत्ते अमच्च पुत्ते सत्थाहपुत्तेत्ति, संवडिआ ते, अण्णया कयाइ
१ मनुष्यो जातः, तत आयुःक्षयेण सौधर्मे कल्पे देव उत्पन्नः, ततश्युत्वा इहैव जम्बूद्वीपे द्वीपे अपरविदेहेषु गन्धिलावत्यां वैतान्यपर्वते गान्धारजनपदे गन्धसमृद्धे विद्याधरनगरे अतिबलराजस्य नप्ता शतबळराजस्य पुत्रः महाबलनामा राजा जातः, तत्र सुबुद्धिना अमात्येन श्रावकेण प्रियवयस्येन नाटकप्रेक्षाक्षिप्तमनाः संबोधितः, मासावशेषायुः द्वाविंशतिदिनीं भक्तप्रत्याख्यानं कृत्वा मृत्वेशानकल्पे श्रीप्रभे विमाने ललिताङ्गकनामा देवो जातः, ततभ्युत्वेहैव जम्बूद्वीपे द्वीपे पुष्कलावती विजये लोहार्गलनगरस्वामी वज्रजङ्घनामा राजा जातः, तत्र सभार्यः पश्चिमे वयसि प्रनजामीति चिन्तयन् पुत्रेण वासगृहे योगधूपधूपिते (तेन ) मारितः, मृत्योत्तरकुरुषु सभार्यो मिथुनको जातः, ततः सौधर्मे कल्पे देवो जातः, ततत्रयुवा पुनरपि महाविदेहे वर्षे क्षितिप्रतिष्ठिते नगरे पुत्र आयातः, यहिवसे च जातस्तद्दिवसे एकाहजतास्तस्येमे चत्वारो वयस्यास्तद्यथा - राजपुत्रः श्रेष्ठिपुत्रः अमात्यपुत्रः सार्थवाहपुत्र इति संवर्धितास्ते, अम्यदा कदाचित् * तेणं. + ०बलस्स र०. पुणोषि म०.
For Private Personal Use Only