Page Text
________________
॥ ६१ ॥
मावश्यक हारिभद्रीयवृत्तिः
तेहिं' भणितं - सुद्धं भवतु, एगत्थ बीयाणि वाविज्जंति, तेण भणिअं-सुद्धं भवतु, तेहिवि पिट्टिओ, सम्भावे कहिए मुको, एरिसे - बहुं भवतु भंडं (डिं) भरेह एयस्स, अण्णत्थ मडयं णीणिज्जंतं दहुं भणति -बहु भवतु एरिसं, तत्थवि हतो, सम्भावे कहिए को भणितो एरिसे वुञ्चति -अञ्चतविओगो भवतु एरिसेणं, अण्णत्थ विवाहे भणइ-अञ्चतविओगो भवतु एरिसेणं, तत्थविहतो, सम्भावे कहिए भणितो - एरिसे (सा) णं णिचं पिच्छया होह सासयं च भवतु एयं, अण्णत्थ णिअलवजयं दंडिअं दद्रूण भणति णिचं एयारिसाण पेच्छंतओ होहि, सासतं च ते भवतु, तत्थवि हतो सब्भावे कहिए मुकोयाओ मे लहु मोक्खो भवतु, एयं भणिज्जसि, अण्णत्थ मित्ते संघार्ड करेंति, तत्थ भणति - एयाओ भे लहु मोक्खो भवतु, तत्थवि तो सम्भावे कहिते मुक्को एगस्स दंडगकुलपुत्तगस्स अल्लीणो, तत्थ सेवंतो अच्छति । अण्णया दुब्भिक्खे तस्स कुलपुत्तगस्स अंबिलजवागू सिंद्धेलिया, भज्जाए से सो भणति - जाहि महायणमज्झाओ सद्देहि जो भुंजति सीतला अजोग्गा,
१ सैर्भणितं शुद्धं भवतु, एकत्र बीजानि उप्यन्ते, तेन भणितं शुद्धं भवतु, तैरपि पिहितः, सद्भावे कथिते मुक्तः, एतादृशे-बहु भवतु भाण्डानि भरन्तु एतेन, अम्बत्र मृतकं नीयमानं दृष्ट्वा भणति बहु भवत्वेतादर्श, तत्रापि हतः, सहावे कथिते मुक्तो भणितः एतादृश उच्यते-अत्यन्तं वियोगो भवस्वीडन, अन्यत्र विवाहे भणति - अत्यन्तं वियोगो भवत्वीदृशेन, तत्रापि इतः, सद्भावे कथिते भणितः - ईदशानां नित्यं प्रेक्षका भवत शाश्वतं च भवत्वेतत् अम्यत्र निगडबद्धं दण्डिकं दृष्ट्वा भणति - नित्यमेतादृशानां प्रेक्षको भव, शाश्वतं च ते भवतु, तत्रापि हतः सद्भावे कथिते मुक्तः, एतस्मात् भवतां लघु मोक्षो भवतु, एतत् भणे:, अन्यत्र मित्राणि संघाटकं कुर्वन्ति, तत्र भणति एतस्मात् भवतां लघु मोक्षो भवतु, तत्रापि इतः सद्भावे कथिते मुक्त एक दण्डिककुल पुत्र मालीनः, तत्र सेवमानस्तिष्ठति । अम्पदा दुर्भिक्षे तस्य कुलपुत्रकस्य अम्लयवागूः सिद्धा, भार्यया तस्य स भणितः - याहि महाजनमध्यात् शब्दय यत् भुझे शीतलाऽयोग्या,. ते गंतु सो भणिओ - एहि किराई सीतलीहोति अंबेली, सो लज्जितो, घरंगएण अंबाडिओ, भणितो- एरिसे को णीअं hor कहिrs, royer घरं पलित्तं, ताहे गंतुं सणिअं कण्णे कहेति, जाव सो तहिं अक्खाउं गतो ताव घरं सबं शामिअं, तत्थावि अंबाडिओ भणिओ य-एरिसे कज्जे नवि गम्मति अक्खायएहिं, अप्पणा वेव पाणीयाई काउं गोरसंपि छुग्भइ जहा तहा विज्झाउत्ति, अण्णया धुवंतस्स गोभत्तं छूटं । एवं जो अण्णंमि कहेयबे अण्णं कहेइ ताहे अणणुओगो भवति, सम्मं कहिज्जमाणे अणुओगो भवति ॥ सप्तैव च भवन्ति 'भावे' भावविषये, अननुयोगानुयोगयोः प्रतिपादकानि सप्तोदाहरणानि भवन्तीति गाथार्थः ॥ १३३ ॥ तानि चामूनि -
सावगभज्जा १ सन्तवहए २ अ कुंकणगदारए ३ नउले ४ । कमलामेला ५ संबस्स साहसं ६ सेणिए कोवो ७ ॥ १३४ ॥
१ सेन गत्वा स भणितः, एहि किल शीतलीभवति रब्बा, सलनितः, गृहगतेन तिरस्कृतः, भणितः ईशे कार्ये नीचैः कर्णयोः कथ्यते, अन्यदा गृहं प्रदीसं तदा गत्वा शनैः कर्णयोः कथयति यावत्स तत्राख्यातुं गतस्तावद्गृहं सर्व धमातं, तत्रापि तिरस्कृतो भणितश्व-ईदृशे कार्ये नेत्र गम्यते आख्यायकेन, आत्मनैव पानीयादि कृत्वा गोरसं ( गोभक्तादि ) अपि क्षिप्यते, यथा तथा विध्यायत्विति, अम्यदा धूपयतः ( उपरि ) गोभक्तं (छगणादि ) क्षितं । एवं योsस्मिन् कथयितये अन्यत् कथयति तदाऽननुयोगो भवति, सम्यक् कथ्यमाने अनुयोगो भवति ।
व्याख्या - तत्र श्रावकभार्योदाहरणं - सोघगेण णिययभजाए वयंसिया विउबिया दिट्ठा, अज्झोववण्णो, दुब्बलो भवति, महिलाए पुच्छिते निब्बंधे कए सिहं, ताए भणितं आणेमि, तेहिं चैव वत्थाभरणेहिं अप्पाणं णेवत्थित्ता अंधयारे अल्लीणा, अच्छितो, पच्छा बिइयदिवसे अधितिं पगतो वयं खंडियंति, ताए साभिण्णाणं पत्तियावितो । एवं जो ससमयवत्तवयं परसमयवत्तयं भणति, उदइयभावलक्खणेणं उवसमियलक्खणं परूवेति, ताहे अणणुओगो भवति, सम्मं परूविजमाणे अणुओगोत्ति १ ।
सप्तभिः पदैर्व्यवहरतीति साप्तपदिक:- सत्तपदिगो ऐगंमि पश्चंतगामे एगो ओलग्गयमणूसो, साधुमाहणादीणं न सुणेति ण वा अल्लीणति, ण वा सेज्जं देति, मा मम धम्मं कहेहिन्ति, ताहे मा सदओ होहामित्ति । अण्णया कया तं गामं साहुणो आगता, पडिस्सयं मग्गति, ताहे गोडिलएहिं एसो न देतित्ति सोवि एतेहिं पवंचिओ होउत्ति तस्स घरं चिंधिअं, जहा एरिसो तारिसी सावगोत्ति तस्स घरं जाह, तं गता पुच्छंता, दिट्ठो, जाव ण चेव आढाति, तत्थेकेण साहुणा
१ श्रावण निजभार्याया वयस्या वैक्रिया ( उद्भूतरूपा ) दृष्टा, अध्युपपन्नो, दुर्बलो भवति, महेलया पृष्टे निर्बन्धे कृते शिष्टं तया भणितं भानयामि, तैरेव वस्त्राभरणैरात्मानं नेपथ्ययित्वा अन्धकारे आलीना, स्थितः, पश्चाद्वितीय दिवसे अधृतिं प्रगतः व्रतं खण्डितमिति, तया साभिज्ञानं प्रत्यायितः । एवं यः स्वसमयवक्तव्यतां परसमयवक्तव्यतां भणति, औदयिक भावलक्षणेनोपशमिकलक्षणं प्ररूपयति, तदाऽननुयोगो भवति, सम्यक् प्ररूप्यमाणे अनुयोग इति । २ साप्तपदिकः एकस्मिन् प्रत्यन्तग्रामे एकोऽवलगकमनुष्यः साधुब्राह्मणादीनां न शृणोति न वा सेवते ( आलीनोति न वा शय्यां ददाति मा मे धर्म चीकथन् इति तदा मा सदयो भूवमिति । अन्यदा कदाचित् तं ग्रामं साधव आगताः, प्रतिश्रयं मार्गयन्ति, तदा गोष्ठीकैरेप न ददातीति सोऽप्येभिः प्रवञ्चितो भवत्विति तस्य गृहं दर्शितं यथा-ईदृशस्तादृशो वा श्रावक इति तस्य गृहं यात, तद् गताः पृच्छन्तः, दृष्टो यावन्मैवाद्रियते, तत्रैकेन साधुना
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 002521 |
| Book Title | Agam 40 Mool 01 Aavashyam Sutra Niryukti Part 01 |
| Original Sutra Author | Haribhadrasuri, Bhadrabahuswami |
| Author | |
| Publisher | Bherulal Kanhiyalal Kothari Religious Trust |
| Publication Year | |
| Total Pages | 340 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_aavashyak |
| File Size | 14 MB |