Page Text
________________
॥ ६२॥
मावश्यक-हारिभद्रीयवृत्तिः भणिअं-जदि वा ण चत्र सो एसो अहवा पवंचिता मोत्ति, तं सोऊण पुच्छिता तेण, कथितं जहा ! अम्ह कथितं एरिसो तारिसो सावगोत्ति, सो भणति-अहो अकजं, ममं ताव पवंचतु, ता किं साधुणो पवंचितेन्ति, ताहे मा सारत्ता तेसिं होउत्ति भणति-देमि पडिस्सयं एक्काए ववत्थाए-जदि मम धर्म ण कहेह, साहूहिं कहियं-एवं होउत्ति, दिण्णं घरं, वरिसारत्ते वित्ते आपुच्छतेहिं धम्मो कहिओ, तत्थ ण किंचि तरइ घेत्तुं मूलगुणउत्तरगुणाणं मधुमजमंसविरतिं वा, पच्छा सत्तपदिवयं दिण्ण-मारेउकामेणं जावइएणं कालेणं सत्त पदा ओसक्किजंति एवइ क्खित्तु मारेयवं, संवुज्झिस्सतित्तिकाउं, गता। अण्णया चोरो(रओ)गतो, अवसउणेणं णिअत्तो, रत्तिं सणिअंघरं एति, तद्दिवर्म च तस्स भगिणी आगएलिआ, सा पुरिसणेवधि आ भाउज्जायाए समं गोज्झपेक्खिया गया, ततो चिरेण आगया, जिद्दकंताओ तहेव एकमि चेव सयणे सइयाओ, इअरो अ आगओ, ततो पेच्छति, परपुरिसोत्ति असिं करिसित्ता आहणेमित्ति,
भणित-यदि वा नैव स एषोऽथवा प्रवञ्चिताः स्म इति, तच्छु वा पृष्टास्तेन, कथितं यथाऽस्माकं कथितं ईरशम्तादृशः श्रावक इति, स भणति-महो अकार्य, मां तावत्प्रवजया, तत् किं साधवः पश्यन्ते, मा तेषामसारता भून इति भणति-ददामि प्रतिश्रयं एकया व्यवस्थया-यदि मयं धर्म न कथयत, साधुभिः कथितम्-एवं भवरिवति, दत्तं गृहं, वर्षारात्रे वृत्ते आयटैधर्मः कथितः, तत्र न किञ्चित् शतोति ग्रहीतुं मूलगुणोत्तरगुणानां मधुमयमांसविरतिं वा, पश्चात् सप्तपदिकवतं वत्तं, मारयितुकामेन यावता कालेन सप्त पदानि भववष्यन्ते एताहन्तं कालं प्रतीक्ष्य मारयितव्यं, संभोत्स्यत इतिहरवा गताः। भन्यदा चोरो (भूत्वा) गतः, अपशकुनेन निवृत्तः, रात्री शनैहमेति, तहिवसे च तस्य भगिनी आगता, सा पुरुषनेपथ्या भातुर्जायया समं नृत्यविशेषप्रेक्षिका गता, ततश्विरेणागता, निद्राकान्ते तथैवैकस्मिमेव शयने शयिते, इतरश्चागतः, ततः पश्यति, परपुरुष इत्यसि कृष्ट्वा भाहन्मीति *वरथं काऊण वतं सुमरियं, ठितो सत्तपदंतरं, एअंमि अंतरे भगिणीअ से बाहा भजाए अतिआ, ताए दुक्खाविजंतियाए भणिअंहला! अवणेहि बाहाओ मे सीस, तेण सरेण णाया भगिणी एसा मे पुरिसणेवत्थत्ति लजितो जातो, अहो मणागं मए अकर्ज न कयंति । उवणओ जहा सावगभजाए, संबुद्धो, विभासा, पवइओ २।
इदानीं कोणकदारकोदाहरणम्-कोंकणंगविसर एको दारगो, तस्स माया मुया, पिता से अण्णमाहेलिअंण लभति सवत्तिपुत्तो अस्थित्ति । अण्णदा सपुत्तो कहाणं गतो, ताहेणेण चिंतिअं-एअस्स तगएण महिल ण लभामि, मारेमित्ति कंडं खितं, आणत्तो वच्च कंडं आणेहि, सो पहावितो, अण्णणं कंडेणं विद्धो, चेडेण भणिअं-किं ते कंडं खितं, विद्धो मित्ति, पुणोवि खितं, रडन्तो मारिओ, पुर्व अजाणतेण विद्धोमित्ति आणणुओगो, मारिजामित्ति एवं गाते अणुओगो, अहवा सारक्खणिनं मारेमित्ति अणणुओगो, सारक्खंतस्स अणुओगो। जहा सारक्खणिजं मारतो विपरीतं करेति,
व्रतं स्मृतं, स्थितः सप्तपदान्तरं, अत्रान्तरे भगिन्यास्तस्य भुजो भार्ययाऽक्रान्तः, तया दुःखितया (दुःखयन्त्या) भणितम्-हले ! भपनय भुजाया मे शिरः, तेन स्वरेण ज्ञाता भगिनी एपा मे पुरुषनेपथ्येति लजितो जातः, महो मनाक (विलम्बेन) मया अकार्य न कृतमिति । उपनयो यथा श्रावकभार्यया, संयुद्धो, विभाषा, प्रवजितः । २ कोणकविषये एको वारकः, तस्य माता मृता, पिता तस्य भन्यमहेला न लभते सपत्रीपुत्रोऽनीति, मन्यदा सपुत्रः काष्ठेभ्यो गतः, तदानेन चिन्तितं-एतेन तनयेन महेला न लभे, मारयामीति शरः क्षिप्तः, भाज्ञप्तः-व्रज शरमानय, स प्रधावितः, अन्येन शरेण विन्दः, चेटकेन (दारकेण) भणितं-किं स्वया शरः क्षिप्तः, विद्धोऽस्मीति, पुनरपि क्षिप्तः, स्टन् मारितः, पूर्वमजानता विद्धोऽस्मीति (पुत्रविचारे) अननुयोगः, मार्येऽहमित्येवं ज्ञाते अनु. योगः, अथवा संरक्षणीयं मारयामीति अननुयोगः (पितुः) संरक्षतः अनुयोगः । यथा संरक्षणीयं मारयन् विपरीतं करोति, एवं अण्णं परवेयवं अण्णं परूवेमाणस्स विपरीतत्वात् अणणुओगो भवति, जहाभूतं परूवेमाणस्म अणुओगो भवति । ___णउले उदाहरणं-एगा चारगभडिया गम्भिणी जाया, अण्णावि णउलिया गम्भिणी चेव, तत्थ एगाए राईए ताओ मरिसिआओ पसूआओ, ताए चिंतिअं-मम पुत्तस्स रमणओ भविस्सइ, तस्स पीहयं खीरं च देति । अण्णआ तीसे अविरतिआए खंडंतीए जत्थ मंचुलिआए सो डिक्करओ उत्तारितो, तत्थ सप्पेणं चडित्ता खइतो मतो, इतरेण णउलेण ओयरंतो दिहो मंचुलिआओ सप्पो, ततो णेणं खंडाखंडिं कतो, ताहे सो तेण रुहिरलित्तेणं तुंडेणं तीसे अविरतियाए मूलं गंतूण चाडूणि करेइ, ताए णायं-एतेण मम पुत्तो खइओ, मुसलेण आहणित्ता मारितो, ताहे धावंती गया पुत्तस्स मूलं, जाव सप्पं खंडाखंडीकयं पासति, ताहे दिगुणतरं अधितिं पगता । तीसे अविरइआए पुचिं अणणुओगो पच्छा अणुओगो, एवं जो अण्णं परवेयचं अण्णं परूवेति सो अणणओओ, जो तं चेव परूवेति तस्स अणुओगो ४।
एवमन्यारूपयितव्यं (पत्र तत्र) भन्यत् प्ररूपयतः विपरीतत्वात् अननुयोगो भवति, यथाभूतं प्ररूपयतः अनुयोगो भवति. २ मकुलविषयमदाहरणं-एका चारकमहिनी (भर्तृका) गर्भिणी जाता, अन्याऽपि नकुलिका गर्भिणी चैव, तत्रैकस्या रात्री ते युगपत् प्रसूते, तया चिन्तितं-मम पुत्रस्य रमणको भविष्यति, तमै स्पृह्म (प्रथुक) क्षीरं च दत्ते।अन्यदा तस्यां अविरत्या कण्डयन्त्यां यत्र मञ्चिकायां स पुनः अवतारितः (शायितः), तत्र सर्गेण चटित्वा खादितः (दष्टः) मृतः, इतरेण नकुलकेनावतरन् यः मश्चिकायाः सर्पः, ततस्तेन खण्डखण्डीकृतः, तदा स तेन रुधिरलिप्तेन सुण्डेन तस्या अविरत्या मूलं गत्वा चाट्न करोति, तया ज्ञात-एतेन मम पुत्रः खादितः, मुशलेनाहत्य मारितः, तदा धावन्ती गता पुत्रस्य मूलं, यावत्स खण्डखण्डीकृतं पश्यति, सदा द्विगुणामति प्रगता । तस्या भविरतेः पूर्वमननुयोगः पश्चादनुयोगः, एवं योऽन्यत् प्ररूपयितव्यमन्यत् प्ररूपयति सोऽननुयोगः यस्तदेव प्ररूपयति तस्य अनुयोगः ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 002521 |
| Book Title | Agam 40 Mool 01 Aavashyam Sutra Niryukti Part 01 |
| Original Sutra Author | Haribhadrasuri, Bhadrabahuswami |
| Author | |
| Publisher | Bherulal Kanhiyalal Kothari Religious Trust |
| Publication Year | |
| Total Pages | 340 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_aavashyak |
| File Size | 14 MB |