Page Text
________________
मावश्यक-हारिभद्रीयवृत्तिः न्तव्यः । अभिहितमानुषङ्गिक, इदानी प्रकृतमुच्यते-आह-पुरिमपश्चिमतीर्थकरसाधूनामपि यदित्वरं सामायिकं तत्रापि 'करोमि भदन्त ! सामायिक यावज्जीवं' इतीत्वरस्याप्याभवग्रहणात् तस्यैव उपस्थापनायां परित्यागात् कथं न प्रतिज्ञा. लोप इति, अत्रोच्यते,-अतिचाराभावात्, तस्यैव सामान्यतः सावद्ययोगविनिवृत्तिरूपेणावस्थितस्य शुद्ध्यन्तरापादनेन संज्ञामात्र विशेषात् इति । चशब्दो वाक्यालङ्कारे, 'प्रथम' आद्यं चारित्रमिति, इदानीं 'छेदोपस्थापन' छेदश्वोपस्थापनं च यस्मिंस्तच्छेदोपस्थापनं, एतदुक्तं भवति-पूर्वपर्यायस्य छेदो महानतेषु चोपस्थापनमात्मनो यत्र तच्छेदोपस्थापन, सञ्च सातिचारमनतिचारं च, तत्रानतिचारं यदित्वरसामायिकस्य शिक्षकस्य आरोप्यत इति, तीर्थान्तरसंक्रान्ती बा, यथा पार्श्वनाथतीर्थात् वर्धमानस्वामितीर्थ संक्रामतः पञ्चयामधर्मप्रतिपत्ताविति, सातिचार तु मूलगुणघातिनो यत् गुनतोचारणमिति, उक्तं छेदोपस्थापन, इदानी परिहारविशुद्धिक-तत्र परिहरणं परिहारः-तपोविशेषः तेन विशुद्धिर्यस्मिंस्तत्प. रिहारविशुद्धिक, तश्च विभेद-निर्विशमानक निर्विष्टकायिक क, तत्र निर्विशमानकास्तदासेवकाः तदव्यतिरेकात् तदपि चारित्रं निर्विशमानकमिति, आसेवितविवक्षितचारित्रकायास्तु निर्विष्टकायाः त एव स्वार्थिकप्रत्ययोपादानात् निर्विष्टकायिकाः तदव्यतिरेकाचारित्रमपि निर्षिष्टकायिकमिति, इह च नवको गणो भवति, तत्र पस्वारः परिहारिका भवन्ति, अपरे तु तबैयावृत्त्यकराश्चत्वार एवानुपरिहारिकाः, एकस्तु कल्पस्थितो वाचनाचार्यो गुरुभूत इत्यर्थः, एतेषां च निर्विशमानकानामयं परिहारः-परिहारियाण उ तवो जहण्ण मझो तहेव उकोसो । सीउणहवासकाले भणिो धीरेहिं पत्तेयं । १।
परिहारिकाणां तु तपो जगम्यं मध्यमं तथैवोस्कृष्टम् । शीतोष्णवांकाले भणितं धीरैः प्रत्येकम् ।।। तत्थं जहण्णो गिम्हे घउत्थ छह तु होइ मझिमओ । अहममिहमुकोसो एत्तो सिसिरे पवक्खामि । २ । सिसिरे तु जह. ण्णादी छट्ठादी दसमचरिमगो होति । वासासु अहमादी वारसपजतगो णेओ । ३ । पारणगे आयाम पंचसु गहो दोसभिग्महो भिक्खे । कप्पडियादि पइदिण करेति एमेव आयाम।४। एवं छम्मासतवं चरितु परिहारिया अणुचरंति। अणुचरगे परिहारियपदहिते जाव छम्मासा ।५। कप्पडितोवि एवं छम्मासतवं करेंति सेसा उ । अणुपरिहारिंगभावं वयंति कप्पष्टिगत्तं च । ६ । एवेसो अवारसमासपमाणो उ वणिो कप्पो । संखेवओ विसेसा विसेससुत्ताओ णायबो।७। कप्पसमत्ती' तयं जिणकप्पं या उविति गच्छं वा । पडिवजमाणगा पुण जिणस्स पासे पषजति । ८ । तिस्थयरसमीपासेवगस्स पासे ष णो उ अण्णस्स । एतेसिं जं चरणं परिहारविसुद्धिगे तंतु।९। 'तथा' इत्यानम्तयोर्थे, गाथाभङ्ग. भयाव्यवहितस्योपन्यासः, 'सूक्ष्मसंपराय' इति संपर्येति एमि:-संसारमिति संपरायाः कषायाः, सूक्ष्मा लोभांशावशेषत्वात्
तत्र जघन्यं ग्रीष्मे चतुर्थः पास्तु भवति मध्यमकम् । महम इस बार इतः शिशिरे प्रवक्ष्यामि ।। शिशिरे तु जयन्यादि पहादि दशमचरम भवति । वर्षासु मारमादि द्वादशपर्यन्तकं ज्ञेयम् । ३ । पारणके माचामाम्लं पत्र प्रहाइयोरभिप्रहो मिक्षायाम् । पखितादयः प्रतिदिनं कुर्वम्ति एवमेवाचामाम्लम् । । । एवं षण्मासतपः चरित्या परिहारिका अनुचरन्ति । मनुचरकाः परिहारिकपदस्थिताः पापयामासाः।५।सखितोऽपि एवं षण्मासतपः करोति शेषास्तु अनुपरिहारिकभावं प्रजन्ति कल्पस्थितत्वं ।। एवमेपोसादशमासप्रमाणस्तु पर्णितः कल्पः । संक्षेपतः विशेषतो विशेषसूत्राज्ज्ञातम्यः 1.कल्पसमाप्तौ तं जिनकल्पं वोपयन्ति गच्छ वा । प्रतिपचमामकाः पुनर्मिनस पायें अपचन् । वीर्यसमीपासेवकल पाया मवम्पस्य । एतेषां पचलं परिहारविशुद्धिक त९॥ संपराया यत्र तत् सूक्ष्मसंपरायं, तञ्च द्विधा-विशुध्यमानक संक्लिश्यमान च, तत्र विशुध्यमानकं क्षपकोपशमकश्रेणिद्वयमारोहतो भवति, संक्लिश्यमानक तूपशमश्रेणितः प्रच्यवमानस्येति, 'प' समुच्चये इति गाथार्थः॥११॥ द्वितीयगाथाव्याख्या-'ततश्च' सूक्ष्मसंपरायानन्तरं यथैवाख्यातं यथाख्यातं अकषायचारित्रमिति यथा ख्यातं-प्रसिद्धं सर्वस्मिन जीवलोके, तञ्च छमस्थवीतरागस्य केवलिनश्च भवति, तत्रच रामस्थस्य उपशामकस्य क्षपकस्य वा, केवलिनस्तु सयोगिनोऽयोगिनो वेति, शेषं निगदसिद्धं, नवरं मरणं मरः जरा च मरश्च जरामरौ तौ अविद्यमानौ यस्मिन् तदजरामरमिति गाथार्थः ॥ ११५ ॥ तत्रैतेषां पञ्चानां चारित्राणां आधं चारित्रत्रय क्षयोपशमलभ्यं चरमचारित्रद्वयं तूपशमक्षयलभ्यमेव, तत्र तस्कमोपशमक्रमप्रदर्शनायाह___ अणदंसनपुंसित्थी वेयछक च पुरुसवेयं च । दो दो एगन्तरिए सरिसे सरिसं उवसमेइ ॥ ११६ ॥
अथवा चरमचारित्रद्वयं श्रेण्यन्त विनस्तद्विनिर्गतस्य च भवति, अतः श्रेणिद्वयावसरः, तत्र उभय श्रेणिलाभे चादावुपशमश्रेणिर्भवतीत्यतस्तत्स्वरूपाभिधित्सयैवाह-अणदंस० । गाथाव्याख्या-तत्रोपशमश्रेणिप्रारम्भको भवत्यप्रमत्तसंयत एव, अन्ये तु प्रतिपादयन्ति-अविरतदेशविरतप्रमत्ताप्रमत्तसंयतानामन्यतम इति, श्रेणिपरिसमाप्ती प्रमत्ताप्रमत्तसंयतानामन्यतमो भवति, स चैवमारभते-अण रणेति दण्डकधातुः अस्याच्प्रत्ययान्तस्य अण इति भवति, शब्दार्थस्तु अणनीत्यणाः, अणन्ति-शब्दयन्ति अविकलहेतुत्वेन असातवेद्यं नारकाद्यायुष्कं इत्यणाः-आद्याः क्रोधादयः, अथवा अनन्तानुबन्धिनः क्रोधादयः अनाः, समुदायशब्दानामवयवे वृत्तिदर्शनात् भीमसेनः सेन इति यथा, तत्रासौ प्रतिपसा प्रशस्तेष्यभ्यवसाय
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 002521 |
| Book Title | Agam 40 Mool 01 Aavashyam Sutra Niryukti Part 01 |
| Original Sutra Author | Haribhadrasuri, Bhadrabahuswami |
| Author | |
| Publisher | Bherulal Kanhiyalal Kothari Religious Trust |
| Publication Year | |
| Total Pages | 340 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_aavashyak |
| File Size | 14 MB |