SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 321
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ R१०॥ भावश्यक-हारिभद्रीयवृत्तिः न्याख्या-दह बद्धमबई तु श्रुतं, तुशब्दो विशेषणार्थः, किं विशिनष्टि :--लौकिकलोकोत्तरभेदमिदमेवमिति, तत्र पथगधबन्धनाद् बद्धं शाखोपदेशवत् , अत एवाह-बद्धं तु द्वादशाङ्गम्-आचारादि गणिपिटकं निर्दिष्टं, तुशब्दस्य विशेपणार्थत्वाल्लोकोत्तरनिदं, लौकिकं तु भारतादि विज्ञेयमिति, तद्विपरीतमबलम् लौकिकलोकोत्तरभेदमेवावसेयमिति, 'निसोहमनिसीह बद्धं तुति इह वद्धश्रुतं निपीथमनिपीथं च, तुशब्दः पूर्ववत् , तत्र रहस्ये पाठाद् रहस्सोपदेशाच प्रच्छन्नं निषीथमुच्यते, प्रकाशपाठात् प्रकाशोपदेशत्वाचानिपीथमिति गाथार्थः ॥ १०२० ॥ साम्प्रतमनिषीयनिषीथयोरेष स्वरूपप्रतिपादनायाह भूआपरिणयविगए सहकरणं तहेव न निसीहं । पच्छन्नं तु निसीहं निसीहनामं जहऽज्मयणं ॥१०२१ ॥ व्याख्या-भूतम्-उत्पन्नम् अपरिणतं-नित्यं विगतं-विनष्टं, ततश्च भूतापरिणतविगतानि, एतदुक्तं भवति-'उप्पणो इ वा विगए इवा धुवे इ वा' इत्यादि, शब्दकरणमित्यनेनोकिमाह, तथा चोक्तम्-'उत्ती तु सद्दकरणे' इत्यादि, तदेवं भूतादिशब्दकरणं 'न निषीय मिति निषीर्थ न भवति, प्रकाशपाठात् प्रकाशोपदेशत्वाच्च, प्रच्छन्नं तु निषीथं रहस्पपाठगद् रहस्योपदेशाच निषीथनाम यथाऽध्ययनमिति गाथार्थः ॥ १०२१ ॥ अथवा निपीथं गुप्तार्थमुच्यते, “जेहा-अग्गाणीए विरिए अस्थिनन्थिप्पवायपुबे य पाठो-जत्थेगो दीवायणो भुंजइ तत्थ दीवायणसयं भुजा जत्थ दीवायणसयं मुंजा तस्थ सकिस्त शब्दकरणे १ वयाप्रावणीचे वीर्य अस्तिनास्तिप्रवादपूर्वे च पाठः-पत्रैको दीपायनो मुझे तत्र दीपायनश मुझे पत्र द्वीपाचनश मुझे वीको एगो दीवायणो भुजइ, एवं हम्मइ वि जाव जत्थ दीवायणसयं हम्मइ तत्थेगो दीवायणो हम्मइ," तथा चामुमेवार्थमभिधातुकाम आहःअग्गेणीमि य जहा दीवायण जत्थ एग तत्थ सयं । जत्थ सयं तत्थेगो हम्मइ वा धुंजए वावि ॥ १०२२ ॥ व्याख्या-सम्प्रदायाभावान्न प्रतन्यत इति ॥ एवं बद्धमबद्धं आएसाणं हवंति पंचसया । जह एगा मरुदेवी अञ्चंतत्थावरा सिद्धा ॥ १०२३ ॥ व्याख्या-'एवम्' इत्यनन्तरोक्तप्रकारं 'बद्धं' लोकोत्तरं, लौकिकं त्वत्रारण्यकादि द्रष्टव्यम् , अबद्धं पुनरादेशानां भवन्ति पञ्च शतानि, किम्भूतानि ?, अत आह-यथैका-तस्मिन् समयेऽद्वितीया 'मरुदेवी' ऋषभजननी 'अत्यन्तस्थावरा' इत्यनादिवनस्पतिकायादुद्वृत्त्य 'सिद्धा' निष्ठितार्था सञ्जातेति,उपलक्षणमेतदन्येषामपि स्वयम्भूरमणजलधिमत्स्यपद्मपत्राणां वलयव्यतिरिक्तसकलसंस्थानसम्भवादीनामिति, लौकिकमप्याडिकाप्रत्यडिकादिकरणं ग्रन्थानिबद्धं वेदितव्यमिति गाथार्थः ॥१०२३ ॥ अत्र वृद्धसम्प्रदायः-आरुहए परयणे पंच आएससयाणि जाणि अणिबद्धाणि, तत्थेगं मरुदेवा णवि अंगे ण ग्वंगे पाठो अस्थि जहा-अच्चंतं थावरा होइऊण सिद्धत्ति, बिइयं सयंभुरमणे समुहे मच्छाणं पउमपत्ताण य सवसंठाणाणि द्वीपायनो भुक्त, एवं हन्यतेऽपि यावत् यत्र द्वीपायनशतं हन्यते तत्रैको द्वीपायनो हन्यते । आईते प्रवचने पञ्चादेशशतानि याम्यनिवद्वानि, तत्रैक महदेवा नैवाने नोपाङ्गे पाठोऽस्ति यथा-अत्यन्तं स्थावरा (द) भूत्वा (अनादिवनस्पतेरागस्य) सिद्धेति, द्वितीयं स्वयम्भूरमणे समुद्र मत्स्यानां पनपत्राणां च सर्वसंस्थानाने अस्थि लयसंठाणं मोठे, तइयं विण्हुस्स सातिरेगजोयणसयसहस्सविउवणं, चउत्थं करडओकुरुडा *दोसट्टियरुवझाया, कुणालाणयरीए निद्धमणमूले वसही, वरिसासु देवयाणुकंपणं, नागरेहि निच्छुहर्ण, करडेण रूसिएण वुत्तं-'वरिस देव! कुणालाए,' उकुरुडेण भणियं-'दस दिवसाणि पंच य' पुणरवि करडेण भणिय-'मुट्ठिभेत्ताहिं धाराहिं' उकुरुडेण भणियं'जहा रत्तिं तहा दिवं ' एवं वात्तूणमवता, कुणालाएवि पण्णरसदिवसअणुबद्धवरिसणेणं सजाणवया (सा) जलेण उकंता तओ ते तइयवरिसे साएए णयरे दोऽवि कालं काऊण अहे सत्तमाए पुढवीए काले णरगे बावीससागरोवमहिईआ णेरइया संवुत्ता । कुणालाणयरीविणासकालाओ तेरसमे वरिसे महावीरस्स केवलणाणसमुप्पत्ती । एवं अनिबद्धं, एवमाइ पंचाएससयाणि अबद्धाणि ॥ एवं लोइयं अबद्धकरणं बत्तीसं अड्डियाओ बत्तीसं पञ्चडियाओ सोलस करणाणि, लोगप्पवाहे पंचट्ठाणाणि तंजहा-आलीढं पञ्चालीढं वइसाहं मंडलं समपयं, तत्थालीढं दाहिणं पार्य अग्गओहुतं काउं सन्ति वलयसंस्थानं भुक्रवा, तृतीयं विष्णोः सातिरेकयोजनशतसहस्त्रं वैक्रियं, चतुर्थ स्टोरकुरुटी दोषातोपाध्यायौ कुणाला नगर्या निर्धमन (जलनिर्गमनमार्ग)मूले वसतिः (तयोः), वर्षासु (वर्षावासे) देवतानुकम्पनं, नागरनिष्काशनं, करटेन स्टेनो-वर्ष देव! कुणाकायां,' उत्कुरुटेन भणिसं-'दश दिनसान् पञ्चच' पुनरपि कन्टेन भणितं-मुष्टिमात्राभिर्धाराभिः' उत्कुष्टेन भणितं-'यथा रात्री तथा दिवा' एवमुक्त्वाऽपक्रान्ती, कुणासाबामपि पञ्चदशदिवसानुबद्धवर्षणेन सजनपदा (कुणाला) जलेनापक्रान्ता, ततस्तौ तृतीये ग साकेने नगरे द्वावपि कालंकृत्वाऽधः ससम्पां पृथिग्यो काले नरके द्वाविंशतिसागरोपमस्थितिको नैरयिको संवृत्तौ । कुणालानगरीविनाशकालात्रयोदशे वर्षे महावीरख केवलज्ञानसमुत्पतिः । एतदनिबद्ध, एवमादीनि पञ्चादेशशतानि भवदामि ॥ एवं लौकिकमबद्धकरण द्वात्रिंशदहिकाः द्वात्रिंशत्प्रत्यहिकाः षोडश करणानि, लोकप्रवाहे पय स्थानानि, तया-माळीतं प्रत्याली वैशाख मटकं समपाद, तत्राको दक्षिणं पादममतोमूतं कृत्वा * दोसडियरुव० Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.002521
Book TitleAgam 40 Mool 01 Aavashyam Sutra Niryukti Part 01
Original Sutra AuthorHaribhadrasuri, Bhadrabahuswami
Author
PublisherBherulal Kanhiyalal Kothari Religious Trust
Publication Year
Total Pages340
LanguageSanskrit
ClassificationBook_Devnagari, Agam, Canon, & agam_aavashyak
File Size14 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy