Page Text
________________
॥२४॥
मावश्यकारिभद्रीपतिः सीसेण गहिएणं दिसामूढो जाओ, जाव एगं साहुं पासइ आयार्वितं, तंभणा-समासेण धर्म कहेहि, मा एवं देव तुम्भवि
भणिय-उषसमविवेयसंवर, सो एयाणि पयाणि गहाय एगते चिंतिउमारो-उवसमो कायबो कोहाईणं, अहं च कुद्धओ, विवेगो धणसयणस्स कायबो, तं सीसं असिंच पाडेइ, संवरो-इंदियसंवरो नोइंदियसंवरो य, एवं मायइ जाव लोहियगंधेण कोडिगाओ खाइउमारद्धाओ, सो ताहिं जहा चालिणी तहा को, जाव पायच्छिराहिं जाव सीसकरोडी ताव गयाओ, तहवि ण झाणाओ चलिओत्ति ॥ तथा चाममेवाथ प्रतिपिपादयिषुराहजो तिहि पएहि सम्मं समभिगओ संजमं समारूढो । उवसमविवेयसंवरचिलायपुतं णमंसामि ॥ ८७२ ॥ ___ व्याख्या यत्रिभिः पदैः सम्यक्त्वं 'समभिगतः' प्रायः, तथा संयमं समारूढा, कानि पदानि ? उपशमविवेकसवरा उपशमः-क्रोधादिनिमहः, विवेकः स्वजनसुवर्णादित्यागः, संवर-इन्द्रियनोइन्द्रियगुप्तिरिति, तमित्यम्भूतमुपशमविवेकसंवरचिलातपुत्रं नमस्ये, उपशमादिगुणानन्यत्वाचिलातपुत्र एषोपशमविवेकसंवर इति, सचासौ चिलातपुत्रश्चेति समानाधिकरण इति गाथार्थः॥ ८७२॥
शीर्षे गृहीते (गृहीतशीर्षः) विस्मनो जाता, यावदेकं साई पश्यति मातापयन्तं, भगति-समासेन धर्म कप, मैवमेव तवापि सी पीपतं, सेन मणितम्-टपसमविवेकसंवर, स एतानि पदानि गृहीत्वा एकान्ते चिन्तितुमारब्धः-पसामः करण्यः कोषादीनाम्, म कुदः, विने धनसजनस कर्तब्यः तत् भीमसिं पातयति, संवर इन्धियर्सबरो मोइन्द्रियसंबरब, एवं व्यापति पावझुधिरगन्धेन कीटिकाः सावितुमारण्यासाभिवाचावनी तया कृतः, पावत् पादक्षिरातो यावत् शीर्षकरोटिका सापडताः, सवापि मध्वानाचकित इति ।
अहिसरिया पाएहिं सोणियगंधेण जस्स कीडीओ।खायंति उत्तमंग तं दुघरकारयं वंदे ॥ ८७३ ॥ व्याख्या-अभिमृताः पद्यां शोणितगन्धेन यस्य कीटिका अविचलिताध्यवसायस्य भक्षयन्त्युत्तमाङ्ग, पद्यां सिरावेधगता इत्यर्थः, तं दुष्करकारकं वन्दे इति गाथार्थः ॥ ८७३ ॥ धीरो चिलायपुत्तो मूयइंगलियाहिं चालिणिव्य कओ। सो तहवि खजमाणो पडिषण्णो उत्तम अट्ट ॥८७४॥
व्याख्या-धीरः' सत्त्वसम्पन्नश्चिलातीपुत्रः 'मूतिंगलियाहि' कीटिकाभिर्भक्ष्यमाणश्चालनीष कृतो या, तथापि साथमानः प्रतिपन्न उत्तममर्थ, शुभपरिणामापरित्यागादिति हृदयम्। __ अट्ठाइजेहिं राइदिएहिं पत्तं चिलाइपुत्तेणं । देविंदामरभवणं अच्छरगणसंकुलं रम्मं ॥ ८७५ ।। व्याख्या-अर्द्धतृतीय रात्रिन्दिवैः प्राप्त चिलातीपुत्रेण देवेन्द्र
-अद्धेतृतीयें रात्रिन्दिवैः प्राप्तं चिलातीपुत्रेण देवेन्द्रस्येव अमरभवनं देवेन्द्रामरभवनम् , अप्सरोगणसालं रम्यमिति गाथार्थः ।। ८७५ ॥ द्वारं ॥ संक्षेपद्वारमधुना
सयसाहस्सा गंथा सहस्स पंच य दिवड्डमेगं च । ठविया एगसिलोए संखेवो एस णायव्यो । ८७६ ॥ व्याख्या-चत्तारि रिसी गंथे सतसाहस्से काउं जियसत्तुं रायाणमुवत्थिया, अम्ह सत्थाणि सुणेहि तुमं पंचमो लोगपालो, तेण भणियं-केत्तियं ?, ते भणंति-सयसाहस्सियाओ संधियाओ चत्तारि, भणइ-मम रजं सीयइ, एवं अद्धद्धं ओसरतं
१ चत्वार ऋषयो ग्रन्थान् शतसाहनान् करवा जितशत्रुराजानमुपस्थिताः, अस्माकं शामाणि शृणु स्वं पामो लोकपालः, तेन भणितम्-किया। ते भणन्ति-शतसाहनिकाः संहिताश्चतस्रः, भणति-मम राज्यं सीदति, एवमर्धार्धमपसरत् * गाथाहृदयम्. प्र. जावेकेको सिलोगो ठिओ, तंपि न सुणइ, ताहे चउहिवि णियमतपदरिसणसहितो सिलोगो कओ, स चायम्-'जीणे भोजनमात्रेयः, कपिलः प्राणिनां दया। बृहस्पतिरविश्वासः पश्चालः स्त्रीषु मार्दवम् ॥ १॥ आत्रेय एवमाह-जीणे भोजजनमासेवनीयमारोग्यार्थिनेति, एवं प्रत्येक योजना कार्या, एवं सामायिकमपि चतुर्दशपूर्वार्थसंक्षेपो वर्तत इति ॥ द्वारम् ॥ अधुनाऽनवद्यद्वार, तत्राऽऽल्यानकम्-संतपुरे नगरे जियसत्तू राया धारिणी देवी तेसिं पुत्तो धम्मरुई, सो य राया थेरो ताव सो पषइउकामो धम्ममइस्स रजं दाउमिच्छइ, सो माउं पुच्छइ-कीस ताओ रजं परिचयइ १, सा भणइ-संसार, पद्धणं, सो भणइ-ममवि न कर्ज, सह पियरेण तावसो जाओ, तत्थ अमावसा होहितित्ति गंडओ उग्धोसेइ-आसमे कलं अमावसा होहिति तो पुप्फफलाण संगहं करेह, कलं ण वट्टइ छिंदिउं, धम्मरुई चिंतेइ-जइ सबकालं ण छिजेज तो सुंदरं होजा । अण्णया साडू अमावासाए तावसासमस्स अदूरेण वोलेंति, ते धम्मरुई पिच्छिऊण भणइ-भगवं ! कि
सावकैकः शोकः स्थितः, तमपि न शृणोति, सदा चतुर्भिरपि निजमतप्रदर्शनसहितःश्लोकः कुतः । वसन्तपुरे नगरे जिलश राजा, धारणी देवी, तयोः पुत्रो धर्मरुचिः, सच राजा स्वपिरतावत्स प्रयजितुकामो धर्मरुचये राज्यं दातुमिच्छति, समातरं पृच्छति-कृतस्तातो राज्यं परित्यजति !, सा मनातिसंसारवर्धन, स मनति-ममापि नका, सर पित्रा तापसो जातः, तत्रामावस्या भविष्यतीति मरुक ग्धोषयति-आश्रमे कन्वेऽमावास्या भविष्यात. सना पुष्पफलाना संग्रहं कुरुवं, कल्ये व वर्तते नु, धर्मचिबिम्तयति-यदि सर्वकाळ न हित तथा सुन्दरं भवेत् । बन्यवा साधनोभावासावां सापसाबमस्थादूरोल व्यतिग्जन्ति, तान् धर्मरुचिः प्रेक्ष्य मणति-भगवन्ना कि Jain Education International For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 002521 |
| Book Title | Agam 40 Mool 01 Aavashyam Sutra Niryukti Part 01 |
| Original Sutra Author | Haribhadrasuri, Bhadrabahuswami |
| Author | |
| Publisher | Bherulal Kanhiyalal Kothari Religious Trust |
| Publication Year | |
| Total Pages | 340 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_aavashyak |
| File Size | 14 MB |