Page Text
________________
॥२१॥ मावश्यक-हारिभद्रीयवृत्तिः तेण ते आगमिया-जहा इहमागतत्ति, ताहे तेण गोहा आणत्ता-वञ्चह गुणसिलगातो पपइयए आणेह, तेहिं आणीता, रण्णा पुरिसा आणत्ता-सिग्घं एते कडगमद्देण मारेह, ततो हत्थी कडगेहि य आणीएहिं ते पभणिया-अम्हे जाणामो जहा तुमं सावओ, तो कहं अम्हे माराविहि!, राया भणइ-तुम्हे चोरा णु चारिया णु अभिमरा णु?, को जाणइ!, ते भणंतिअम्हे साहुणो, राया भणइ-किह तुम्भे समणा, अवत्ता परोप्परस्सवि न वंदह, तुम्भे समणा वा चारियावा?, अहंपि सावगो वा न वा?, ताहे ते संबुद्धा लजिया पडिवन्ना निस्संकिया जाया, ताहे अंबाडिया खरेहिं मउएहि य, संबोहणहाए तुभं इमं मए एयाणुरूवं कयं, मुका खामिया य ॥ अमुमेवार्थमुपसंहरन्नाहसेयवि पोलासा जोगे तद्दिवसहिययसूले य । सोहंमि णलिणिगुम्मे रायगिहे मुरिय बलभद्दे ॥१३०॥(भा०)
व्याख्या-श्वेतव्यां नगर्या पोलासे उद्याने आषाढाख्य आचार्यः, योग उत्पाटिते सति तद्दिवस एव हृदयशूले च, उत्पन्ने मृत इति वाक्यशेषः, स च सौधर्मे कल्पे नलिनिगुल्मे विमाने, समुत्पद्यावधिना पूर्ववृत्तान्तमवगम्य विनेयानां
तेन ते ज्ञाता-ययेहागता इति, तदा तेन आरक्षा पाशता-जत गुणशीलात् प्रनजितान् मानयत, तैरानीताः, राज्ञा पुरुषा भाशप्ताः-शीप्रमेतान कटकमन मयत, ततो हस्तिषु कटकेषु चानीतेषु ते प्रभणिताः-वयं जानीमो यथा त्वं भावकः, तत् कर्य अमान् मारयिष्यसि ?, राजा भणति-पूर्व चौरा नु चारिका नुमभिमरा नुको जानाति ,ते भणम्ति-वयं साधवः, राजा भणति-कथं यूपं भमणाः,यदम्यक्ताः परस्परमपि नवन्दवं, यूर्य भमणा वा चारिका वा? भहमपि भावको वा न वा?, तदा ते संबुद्धा लजिताः प्रतिपना निश्शक्तिता जाताः, तदा निर्भसिताः सरैमुंदुभिना, संबोधनार्थाय युष्माकं मयेदमेतदनुरूपं कृतं, मुकाः क्षामिताब. योगान् सारितवानिति वाक्यशेषः, सुरलोकगते तस्मिन्नव्यकमतास्तद्विनेया विहरन्तो राजगृहे नगरे मौर्य बलभद्रो राजा, तेन सम्बोधिता इति वाक्यशेषः, एवमन्या अपि सनगाथा स्वबुद्ध्या व्याख्येया इति । उक्तस्तृतीयो निहवः, चतुर्थव्याचिख्यासयाऽऽहवीसा दो वाससया तइया सिद्धिं गयस्स वीरस्स । सामुच्छेइयदिट्ठी मिहिलपुरीए समुप्पण्णा ॥१३१॥(भा०) __ व्याख्या-विंशत्युत्तरे द्वे वर्षशते तदा सिद्धिं गतस्य वीरस्य ततोऽत्रान्तरे सामुच्छेदिकदृष्टिः मिथिलापुर्या समुत्पनेति गाथार्थः । यथोत्पन्ना तथा प्रदर्शयन्नाहमिहिलाए लच्छिघरे महगिरिकोडिण्ण आसमित्ते य ।उणियाणुप्पवाए रायगिहे खंडरक्खा य ॥१३२॥ (भा०)
व्याख्या-मिहिलाए नयरीए लच्छिहरे चेतिए महागिरीआयरियाण कोडिण्णो नाम सीसो ठितो, तस्स आसमित्तो सीसो, सो अणुप्पवादपुधे नेउणियं वत्थु पढति, तत्थ छिण्णछेदणयवत्तवयाए आलावगो जहा पडुत्पन्नसमयनेरइया वोच्छिजिस्संति, एवं जाव वेमाणियत्ति, एवं बिझ्यादिसमएसु वत्त, एस्थ तस्स वितिगिच्छा जाया-जहा सवे पडुप्पन्नसमयसंजाता वोच्छिजिस्संति-'एवं च कतो कम्माणवेयणं सुकयदुक्याणति उप्पादाणतरतोसबस्स विणाससम्भावा॥२॥
मिथिलायां नगर्या लक्ष्मीगृहे चैत्ये महागिर्याचार्याणां कोण्डिन्यो नाम शिष्यः स्थितः, तस्याश्चमित्रः शिष्यः, सोऽनुप्रवादपूर्वे नैपुणिकं वस्तु पठति, तत्र छिमच्छेदनकवक्तव्यतायामालापको यथा-प्रत्युत्पन्नसमयनैरयिका व्युच्छेत्स्यन्ति, एवं यावद्वैमानिका इति, एवं द्वितीयादिसमयेष्वपि वक्तव्यम्, मत्र तस्य विधिचिकित्सा जाता-यथा सर्वे प्रत्युत्पनसमवसंजाता म्युच्छेत्स्यन्ति-एवं च कुतः कर्माणुवेदनं सुकृततुष्कृतानामिति । उत्पादानन्तरं सर्वस्य विनाशसनावात् ॥1॥ सो एवमादि परुवेंतो गुरुणा भणिओ-'एगनयमएणमिणं सुतं वच्चाहि मा ह मिच्छत्तं । निरवेक्खो सेसाणवि नयाण हिदयं वियारेहि ॥२॥ नहि सबहा विणासो अद्धापज्जायमेत्तणासंमि । सपरप्पज्जाया अणंतधम्मिणो वत्थुणो जुत्ता ॥३॥ अह सुत्तातोत्ति मती णणु सुत्ते सासयंपि निदिई । वत्थु दबढाए असासयं पज्जवट्ठाए ॥ ४ ॥ तत्थवि ण सबनासो समयादिविसेसणं जतोऽभिहितं । इहरा ण सबनासे समयादिविसेसणं जुत्तं ॥५॥' जाहे पण्णविओवि नेच्छति ताहे उग्घाडितो, ततो सो समुच्छेदं वागरेंतो कंपिल्लपुरं गतो, तत्थ खंडरक्खा नाम समणोवासया, ते य सुंकपाला, तेहिं ते आगमिएल्लगा, तेहिं ते गहिया, ते मारेउमारद्धा, ते भणंति भयभीया-अम्हेहिं सुयं जहा तुन्भे सावगा, तहावि एते साहू मारेह, ते भणंति-जे ते साहू ते वोच्छिण्णा तुझं चेव सिद्धंतो एस, अतो तुम्भे अण्णे केवि चोरा, ते भणंतिमा मारेह, एवं तेहिं संबोहिया पडिवण्णा सम्मत्त । अयं गाथार्थः ॥ अक्षराणि तु क्रियाध्याहारतः स्वधिया ज्ञेयानि । गतश्चतुर्थो निहवः, साम्प्रतं पञ्चममभिधित्सुराह
स एवमादि प्ररूपयन् गुरुणा भणितः-एकनयमतेनेदं सूत्रं बाजीर्मा मिथ्यात्वम् । निरपेक्षः शेषाणामपि नयानां हृदयं विचारय ॥२॥न हि सर्वथा विनाशोऽद्धापर्यायमात्रनाशे । स्वपरपर्यायैरनन्तधर्मिणो वस्तुनोयुक्तः ॥ ३॥ अथ सूत्रादिति मतिर्ननु सूत्रे शाश्वतमपि निर्दिष्टम् । वस्तु द्रग्यार्थतयाऽशाश्वत पर्थवार्थतया ॥ ४ ॥ तत्रापि न सर्वनाशः समयादि विशेषणं यतोऽभिहितम् । इतरथा न सर्वनाशे समयादि विशेषणं युक्तम् ॥ ५॥ यदा प्रज्ञापितोऽपि नेच्छति तदोद्घाटितः, ततः स समुच्छेदं व्याकुर्वन् काम्पील्यपुरं गतः, तत्र खण्डरक्षा नाम श्रमणोपासकाः, ते च शुल्कपाला, तैस्ते ज्ञाताः, तैस्ते गृहीताः, ते मारयितुमारब्धाः, ते भपनि सबभीताः-अस्माभिः श्रुतं यथा यूयं श्रावकाः, तथापि एतान् साधून मारयथ, ते भणन्ति-ये ते साधवस्ते म्युच्छिन्ना युष्माकमेव सिद्धान्त एषः, भतो यूटमा केऽपि चौराः, ते भणन्ति-मा मीमरत, एवं तैः संबोधिताः प्रतिपन्नाः सम्यक्त्वम् ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 002521 |
| Book Title | Agam 40 Mool 01 Aavashyam Sutra Niryukti Part 01 |
| Original Sutra Author | Haribhadrasuri, Bhadrabahuswami |
| Author | |
| Publisher | Bherulal Kanhiyalal Kothari Religious Trust |
| Publication Year | |
| Total Pages | 340 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_aavashyak |
| File Size | 14 MB |