Page Text
________________
॥१९८॥
मावश्यक हारिभद्रीयवृत्तिः
व्याख्या—गाथाद्वयार्थः कथानकादवसेयः, तश्चेदम्- तेणं कालेणं तेणं समएणं दसपुरं नाम नयरं, तत्थ सोमदेवो माहणो, तस्स रुद्दसोमा भारिया, तीसे पुतो रक्खिओ, तस्साणुजो फग्गुरक्खिओ । अच्छंतु ताव अजरक्खिया, दसपुरनयरं कहमुपपन्नं १, तेणं कालेणं तेणं समएणं चंपाए नयरीप कुमारनंदी सुवण्णकारो इत्थिलोलो परिवसति, सो जत्थ जस्थ सुरुवं दारियं पासति सुणेति वा तत्थ पंच सुवण्णसयाणि दाऊण तं परिणेइ ( प्रन्थाग्रम् ७५०० ) एवं तेण पंचसया पिंडिया, ताहे सो ईसालुओ एकक्खंभं पासादं कारिता ताहिं समं ललइ, तस्स य मितो णाइलो णाम समणोवासओ । अण्णया य पंचसेलगीववत्थचाओ वाणमंतरीओ सुरवतिनिओएण नंदीस्सरवरदीवं जताए पत्थियाओ, ताणं च विशुमाली नाम पंचसेलाहिपती सो चुओ, ताओ चिंतेति-कंचि बुग्गाहेमो जोड म्हं भत्ता भविज्जत्ति, नवरं वश्चंतीहिं चंपाए कुमारनंदी पंचमहिलासयपरिवारो ललंतो दिडो, ताहिं चिंतियं-एस इत्थिलो लो एयं बुग्गा हेमो, ताहे ताहिं उज्जाणगयस्स अप्पा दंसिओ,
१ तस्मिन् काले तस्मिन् समये दशपुरं नाम नगरं तत्र सोमदेवो ब्राह्मणः, तस्य रुद्रसोमा भार्या, तस्याः पुत्रो रक्षितः, तस्यादुजः फल्गुरक्षितः । तिष्ठन्तु तावदार्यरक्षिताः, दशपुरनगरं कथमुत्पन्नम् ? -तस्मिन् काले तस्मिन् समये चम्पार्था नगर्यां कुमारमन्दी सुवर्णकारः स्त्रीकोलुपः परिवसति, स यत्र यत्र सुरूप दारिकां पश्यति शृणोति वा तत्र पञ्चसुवर्णशतानि दश्वा तां परिणयति, एवं तेन पञ्चशती पिण्डिता, तदा स ईर्ष्यालुरेकस्तम्भं प्रासादं कारयित्वा ताभिः समं छतितस्य च मिश्र नागिको नाम श्रमणोपासकः । अन्यदा च पञ्चशैखकद्री पवास्तम्ये व्यन्तयौं सुरपतिनियोगेन नन्दीश्वरवरद्वीपं यात्रायै प्रस्थिते, तयोश्च विद्युन्माली नाम पञ्चशैकाधिपतिः (पतिः ) स च्युतः, ते चिन्तयतः - कचित् व्युग्राहथावः य आवयोर्भर्ता भवेदिति, नवरं ब्रजन्तीभ्यां चम्पायां कुमारमम्दी पञ्चमहि, छाशतपरिवारो लखन् दृटः, ताभ्यां चिन्तितम् एष श्रीकोलुपः एनं व्युद्राहबावः, तदा ताभ्यामुद्यानगताब आत्मा दर्शितः,
ती सो भणति - काओ तुम्भे ?, ताओ भांति - देवयाओ, सो मुडिओ ताओ पत्थेइ, ताओ भांति - जइ अम्हाहिं कां तो पंचसेलगं दीवं एज्जाहित्ति भणिऊणं उप्पतिता गयाओ, सो तासु मुच्छिओ राउले सुवण्णगं दाऊण पडहगं णीणेतिकुमारणंदि जो पंचसेलगं णेइ तस्स धणकोडिं देइ, थेरेण पडहओ वारिओ, वहणं कारियं, पत्थयणस्स भरियं, थेरो तं दबं पुताण दाऊण कुमारणंदिणा सह जाणवतेण पत्थिओ, जाहे दूरे समुद्देण गओ ताहे थेरेण भण्णइ - किंचिवि पेच्छसि ? सो भणति - किंपि कालयं दीसइ, थेरो भणति - एस वडो समुहकूले पश्यपादे जाओ, एयस्स हेवेण एयं वहणं जाहिति, तो तुमं अमूढो वडे विलग्गेज्जासि, ताहे पंचसेलगाओ भारंडपक्खी एहिंति, तेसिं जुगलस्स तिनि पाया, ततो सुसुत्ते मझले पादे सुलग्गो होज्जाहि पडेण अप्पाणं बंधिउं, तो ते तं पंचसेलयं णेहिंति, अह तं वडं न विलग्गसितो एयं वहणं वलयामुहं पविसिहित्ति तत्थ विणस्सिहिसि, एवं सो विलग्गो, णीओ य पक्खीहि, ताहे ताहिं वाणमंतरीहिं
१ तदा स भणति के युवां ?, ते भणतः - देवते, स मूर्च्छितः ते प्रार्थयते, ते भगतः यचावाभ्यां कार्यं तत् पञ्चशैलं द्वीपमाया इति भणित्वोत्पत्य गते, स तयोर्मूर्छितो राजकुले सुवर्ण दवा पटहं निष्काशयति-कुमारनन्दी यः पञ्चशैलं नयति तस्मै धनकोटीं ददाति, स्थविरेण पटहो वारितः, प्रवहणं कारितं, यदनेन मृतं विरस्तत् द्रव्यं पुत्रेभ्यो दष्वा कुमारनन्दिना सह यानपात्रेण प्रस्थितः, यदा दूरं समुद्रेण गतस्तदा स्थविरेण भव्यते किञ्चिदपि प्रेक्षसे ?, स भणति--किमपि कृष्णं दृश्यते, स्थविरो भणति - एष वटः समुद्रकूले पर्वतमूले जातः, एतस्याधस्तात् एतत् प्रवहणं यास्यति, तत् स्वममूढो बडे बिलगेः, तत्र पञ्चशैलात् भारण्डपक्षिण एष्यन्ति, तयोर्युगलयोस्त्रयः पादाः, ततस्तेषु सुप्तेषु मध्यमे पादे सुलग्नो भवेः पटेनात्मानं बद्धा, तसस्ते स्वां पञ्चशैलं नेष्यन्ति, अथ तं वरं न विलगिष्यसि तदा एतत् प्रवहणं वलयामुखं प्रवेक्ष्यति इति तत्र बिनभ्यसि, एवं स विलनः, नीतश्च पक्षिभिः, तदा ताभ्यां व्यन्तरीभ्यां दिडो, रिद्धी य से दाइया, सो पगहिओ, ताहिं भणिओ-न एएण सरीरेण अम्हे भुंजामो, किंचिज्जलनपवेसादि करेहि, जहा पंचलाधिपती होहिसि, तोऽहं किह जामि ?, ताहिं करयलपुडेण नीओ सउज्जाणे छड्डओ, ताहे लोगो आगंतूण पुच्छइ ताहे सो भणति - 'दिट्टं सुयमणुभूयं जं वित्तं पंचसेलए दीवे' त्ति, ताहे मित्तेण वारिजंतोष इंगिणिमरणेण मओ पंचाहि जाओ, गुस्स निषेदो जाओ - भोगाण कज्जे किलिस्सइ, अम्हे जाणंता कीस अच्छामोति पवइओ, कालं काऊण अप उववन्नो, ओहिणा तं पेच्छइ, अण्णया णंदिस्सरवरजताए पलायंतस्स पडहो गले ओलइओ, ताहे वायंतो दिस्सरं गओ, सो आगओ तं पेच्छइ, सो तस्स तेयं असहमाणो पलायति, सो तेयं साहरेता भणति - भो मर्म जाणसि ? सो भणति को सक्कादी इंदे ण याणति ?, ताहे तं सावगरूवं दंसेइ, जाणाविओ य, ताहे संवेगमावन्नो भणति - संदिसह इयाणिं किं करोमि?, भणति - वद्धमाणसामिस्स पडिमं करेहि, ततो ते सम्मत्तवीयं होहित्ति, ताहे महाहिमवंताओ
१, ऋद्धिमैदर्शिता, स प्रगृद्धः, ताभ्यां भणितः नैतेन शरीरेणावां भुञ्जबहे, किञ्चिज्वलनप्रवेशादि कुरु, यथा पञ्चशैलाधिपतिर्भविष्यसि इति, तदहं कथं यामि, ताभ्यां करतकपुटेन नीतः स्वोद्याने त्यक्तः, तदा लोक आगत्य पृच्छति, तदा स भणति - 'दृष्टं श्रुतमनुभूतं यतं पञ्चशैले द्वीपे ' इति. तामित्रेण वार्यमाणोऽपि इङ्गिनीमरणेन मृतः पञ्चशैलाधिपतिर्जातः, श्राद्धस्य निर्वेदो जातः, भोगानां कृते ( कार्ये ) क्लिश्यते, वयं जानानः किं तिष्ठाम इति प्रब्रजितः, काळं कृत्वाऽच्युते उत्पन्नः अवधिमा तं पश्यति, अम्यदा नन्दीश्वरवरयात्रायां पळायमानस्य पटहो गले ऽवलगितः, तदा वादयन् नन्दीश्वरं गतः, श्राद्ध भागतः सं प्रेक्षते, स तस्य तेजोऽसहमानः पलायते स तेजः संहृस्य भणति भो मां जानासि ?, स भणति कः शक्रादीन् इन्द्रान् न जानाति, १ तदा तत् श्रावकरूपं दर्शयति, ज्ञापितश्च तदा संवेगमापग्रो भणति-संदिशत इदानीं किं करोमि ?, भणति-वर्धमानस्वामिनः प्रतिमां कुरु, ततस्ते सम्यक्त्वबीजं भविव्यति इति, तदा महाहिमवतो
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 002521 |
| Book Title | Agam 40 Mool 01 Aavashyam Sutra Niryukti Part 01 |
| Original Sutra Author | Haribhadrasuri, Bhadrabahuswami |
| Author | |
| Publisher | Bherulal Kanhiyalal Kothari Religious Trust |
| Publication Year | |
| Total Pages | 340 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_aavashyak |
| File Size | 14 MB |