Agam 40 Mool 01 Aavashyam Sutra Niryukti Part 01

SR No.: 002521
Original Sutra Author: Haribhadrasuri, Bhadrabahuswami
Publisher: Bherulal Kanhiyalal Kothari Religious Trust
Total Pages: 340
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_aavashyak
File Size: 14 MB

Page 162

भावश्यक-हारिभद्रीयवृत्तिः
॥१५॥ सूक्ष्मोऽसी, कि त ? सूक्ष्मम्, यन्न गृहीमः, ननु शब्दगन्धानिलाः, नैतेि, इन्द्रियग्रा ह्यास्तेन, ग्रहणमात्मा, ननु प्राह - यिता स । किं भंते ! पदेसणयं ? किं पञ्चक्खाणं ?, भगवानाह-सादिदत्ता ! दुविहं-पदेसणगं-धम्मियं अधम्मियं च ! पदेसण नाम उवएसो। पञ्चक्खाणेऽवि दुविहे-मूलगुणपञ्चक्खाणे उत्तरगुणपञ्चक्खाणे य । एएहिं पएहिं तस्स उवगतं । भगवं ततो निग्गओ
जंभियगामे नाणस्स उप्पया वागरेइ देविंदो । मिढियगामे चमरो बंदण पियपुच्छणं कुणइ ॥५२४ ॥
जंभियगाम गओ, तत्थ सक्को आगओ, वंदित्ता नट्टविहिं उवदंसित्ता वागरेइ-जहा एत्तिएहिं दिवसेहिं केवलनाणं उप्पजिहिति । ततो सामी मिंढियागामं गओ, तत्थ चमरओ वंदओ पियपुच्छ ओ य एति, वंदित्ता पुच्छित्ता य पडिगतो।छम्माणि गोव कडसल पवेसणं मज्झिमाएँ पावाए । खरओ विज्जो सिद्धत्य वाणियओनीहरावे ॥५२५॥ तैतो भगवं छम्माणि नाम गाम गओ, तस्स बाहिं पडिमं ठिओ, तत्थ सामीसमीवे गोवो गोणे छडेऊण गामे पविठो,
किं भदन्त ! प्रदेशनम् । किं प्रत्याख्यानम् ?, भगवानाह-स्वाति दत्त ! द्विविधं प्रदेशनं-धार्मिकमधार्मिकं च । प्रदेशनं नाम उपदेशः। प्रत्याख्यानमपि द्विविध-मूलगुणप्रस् ज्यानमुत्तरगुणप्रत्याख्यानं च । एतैः पदैरुपगतं तस्य (ज्ञानीति)।ततो भगवानिर्गतः। २ जम्भिकाप्रामं गतः, तत्र शक भागतः, वन्दित्वा नाव्यविधिमुपदय म्यागृणोति-ययेयनिर्दिवसैः केवलज्ञानमुत्पत्स्यते । ततः स्वामी मिटिकामामं गतः, तत्र चमरो वन्दकः प्रियप्रच्छकबायाति, पन्दिरवा पृष्ट्वा च प्रतिगतः । ३. सतो भगवान् षण्माणी नाम मामं गतः, तस्मादहिः प्रतिमया स्थितः, तत्र स्वामिसमीपे गोपो बकीयदी त्याचा प्रामं प्रविष्टः, * इन्द्रियाणां सूक्ष्मोन विषयः. + इन्द्रियातिक्रान्तार्थादृष्टेः. ' या ज्ञायते. चक्षुधा नश्यन्ते इति. 1 अन्येन्द्रियरुपलब्ध. १ प्राहक इन्द्रिया. परपर्यायः. इन्द्रियाणां पदार्थग्राहकः. दोहणाणि काऊण निग्गओ, ते य गोणा अडविं पविठ्ठा चरियबगस्स कज्जे, ताहे सो आगतो पुच्छति-देवज्जग ! कहिं ते बइल्ला ?, भगवं मोणेण अच्छइ, ताहे सो परिकुविओ भगवतो कण्णेसु कडसलागाओ छुहति, एगा इमेण कण्णेण एगा इमेण, जाव दोनिवि मिलियाओ ताहे मूले भग्गाओ, मा कोइ उक्खणिहितित्ति । केइ भणंति-एक्का चेव जाव इयरेण कण्णेण निग्गता ताहे भग्गा ।-कण्णेसु तउं तत्तं गोवस्स कयं तिविगुणा रण्णा । कण्णेसु वद्धमाणस्स सेण छूढा कडसलाया ॥१॥ भगवतो तद्दारवेयणीयं कम्म उदिण्णं । ततो सामी मज्झिमं गतो, तत्थ सिद्धत्थो नाम वाणियगो, तस्स घरं भगवं अतीयओ, तस्स य मित्तो खरगो नाम वेजो, ते दोऽवि सिद्धत्थस्स घरे अच्छंति, सामी भिक्खस्स पविठ्ठो, वाणियओ वंदति थुणति य, वेजो तित्थगरं पासिऊण भणति-अहो भगवं सबलक्खणसंपुण्णो किं पुण ससल्लो, ततो सो वाणियओ संभंतो भणति-पलोएहि कहिं सल्लो ?, तेण पलोएतेण दिट्ठो कण्णेसु, तेण वाणियएण भण्णइ-णीणेहि एवं
दोहनानि कृत्वा निर्गतः, तौ च बहीवदौं अटवीं प्रविष्टौ चरणस्य कार्याय, तदा स आगतः पृच्छति-देवायक! क तौ बळीवदौं १, भगवान् मौनेन तिति तदा सपरिकुपितः भगवतः कर्णयोः कटशलाके क्षिपति, एकाऽनेन कर्णेन एकाऽनेन, यावर् अपि मीलिते तदा मूले भने, मा कश्चिदुस्खनीरिति । केचित्रणन्तिएकैव यावदितरेण कर्णेन निर्गता तदा भना। कर्णयोः सप्तं पुर्गोपस्य कृतं त्रिपृष्ठेन राज्ञा । कर्णयोर्वर्धमानस्य तेन क्षिप्ते कटशलाकिके ॥ भगवतस्तद्वारा वेदनीयं कर्मोदीर्ण । ततः स्वामी मध्यमां गतः, तत्र सिद्धार्थो नाम वणिक्, तस्य गृहे भगवानतिगतः, तस्य च मित्रं खरको नाम वैधः, तौ द्वावपि सिद्धार्यगृहे तिष्ठतः, स्वामी भिक्षायै प्रविष्टः, वणिक् वन्दते स्तौति च, वैद्यस्तीर्थकरं दृष्ट्वा भणति-अहो भगवान् सर्वलक्षणसंपूर्णः किं पुनः रशस्यः, ततः स बलिए संभ्रान्तो भणति-प्रलोकय क शल्यं, तेन प्रलोकयता रटं कर्णयोः, तेन वणिजा भण्यते- व्यपनय एतत् । महातवस्सिस्स पुण्णं होहितित्ति, तववि मज्झवि, भणति-निप्पडिकम्मो भगवं नेच्छति, ताहे पडियरावितो जाव दिहो उज्जाणे पडिमं ठिओ, ते ओसहाणि गहाय गया, तत्थ भगवं तेल्लदोणीए निवजाविओ मक्खिओ य, पच्छा बहुएहिं मणूसेहिं जंतिओ अकंतो य, पच्छा संडासतेण गहाय कड्डियाओ, तत्थ सरुहिराउ सलागाओ अंछियाओ, तासु य अंछिजतिसु भगवता आरसियं, ते य मणूसे उप्पाडित्ता उठिओ, महाभेरवं उजाणं तत्थ जायं, देवकुलं च, पच्छा संरोहणं ओसह दिन्नं, जेण त हे चेव पउणो, ताहे वंदित्ता खामेत्ता य गया । सबेसु किर उवसग्गेसु कयरे दुविसहा ? उच्यते, कडपूयणासीयं कालचकं एवं चेव सलं निक्कहिजतं,अहवा-जहण्णगाण उवरि कडपूयणासीयं मज्झिमगाण उवरि कालचकं उक्कोसगाण उवरि सल्लुद्धरणं । एवं गोवेणारद्धा उवसग्गा गोवेण चेव निहिता । गोवो अहो सत्तमि पुढविं गओ। खरतो सिद्धत्थो य देवलोगं तिधमवि उदीरयंता सुद्धभावा । गता उपसगोंः।
महातपस्विनः पुण्यं भविष्यतीति, तवापि ममापि, भणति-निष्प्रतिकर्मा भगवामेच्छति, तदा प्रतिचारितो यावद्दष्ट उद्याने प्रतिमया स्थितः, तावौषधानि गृहीत्वा गती, तत्र भगवान् तैलद्रोण्या निमजितः म्रक्षितश्च, पश्चाद् बहुभिर्मनुष्यैर्यन्त्रित भाक्रान्तश्च, पश्चात्संदंशकेन गृहीत्वा कर्षिते, तत्र सरुधिरे शलाके आकृष्टे, तयोश्वाकृष्यमाणयोर्भगवताऽऽरसितं, ताश्च मनुष्यानुत्पाव्योस्थितः, महाभैरवमुद्यानं तत्र जातं, देवकुलंच, पश्चारसरोहणमौषधं वत्तं, येन तदैव प्रगुणः, तदा वन्दित्वा अपयित्वा च गतौ । सर्वेषु किलोपसर्गेषु कतरे दुर्विषहाः ?, उच्यते, कटपूतनाशीतं कालचक्रमेतदेव शल्यं निकृष्यमाणम् , अथवा जघन्यानामुपरि कटपूतनाशीतं मध्यमानामुपरि कालचक्रमुत्कृष्टानामुपरि शल्योधरणम् । एवं गोपेनारब्धा उपसर्गा गोपेनैव निष्ठिताः । गोपोऽधः
सप्तमी पृथिवीं गतः । खरकः सिद्धार्थश्च देवलोकं गतौ तीव्रामपि ( वेदनां) उदीरयन्तौ शुद्धभावौ। Jain Education Interational For Private & Personal Use Only